стажа́р’е, ‑я, н.
Аснова стога; подсцілка, на якую ставяць стог сена, каб зберагчы яго ад сырасці. Сена было знесена і акуратна складзена вакол стажар’я, якое было насцелена каля ацярэбленай бярозы. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцэна́рый, ‑я, м.
1. Літаратурны твор, напісаны як аснова для пастаноўкі кінафільма. Сцэнарый фільма [«Тартак»] — дэбют І. Пташнікава ў жанры драматургіі. «ЛіМ».
2. Сюжэтная схема, план п’есы, оперы, балета.
3. Спіс дзеючых асоб п’есы з указаннем парадку і часу выхаду на сцэну.
[Іт. scenario ад scaena.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кукаве́ркі ’галушкі’ (Жд. 2). Складанае слова. Першая аснова ўзыходзіць да кука 2 (гл.), якая формай нагадвае галушку. Другая аснова не выклікае пэўных асацыяцый. Ці не да вавёркі (гл.)? Магчыма, таксама кантамінацыя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заде́л м.
1. спец. зачы́н, -ну м., распача́так, -тку м., асно́ва, -вы ж.;
2. (запас полупродуктов, заготовок) задзе́л, -лу м., запа́с, -су м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Плёт ’пляцёнка’ (Яруш.). Да плесці (гл.), аснова *plet‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
касця́к, ‑а, м.
Сукупнасць касцей як апора цела чалавека або жывёліны; шкілет. // чаго. Разм. Каркас, аснова чаго‑н. Касцяк машыны. // перан.; чаго або які. Асноўная частка чаго‑н., апора. Касцяк партыйнай арганізацыі. □ Касцяк сюжэта драмы [«Раскіданае гняздо»] складаюць факты і падзеі, што калісьці мелі месца ў сям’і Луцэвічаў. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нябе́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Які не бяліўся. Пакойчык быў запушчаны, даўно нябелены, змрочны і няўтульны. Колас.
2. Не апрацаваны бяленнем. — А гэта што? Колішні матчын святочны абрус? Дальбог, у нас такія ткалі — нябеленая аснова, белены ўток. Палтаран. Далёка ўнізе плылі рэдкія хмары колеру нябеленага палатна. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парцяны́, ‑ая, ‑ое.
Баваўняны, ільняны, не шарсцяны. Сева, наадварот, і ў салдацкай гімнасцёрцы, у парцяных галіфэ.. выглядаў цудоўна. Карпаў. [Жанчына:] — А я корціку аснавала шэсць губак... аснова парцяная, а ўток суконны будзе... Нікановіч. // Прызначаны для фарбавання льняной або баваўнянай пражы ці вырабаў з такой пражы. Парцяная фарба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сте́ржень м.
1. техн. стры́жань, -жня м., шпень, род. шпяня́ м.; прут, род. пру́та м.;
металли́ческий сте́ржень металі́чны стры́жань (прут, шпень);
поршнево́й сте́ржень по́ршневы шпень (прут);
2. (нарыва) разг. стры́жань, -жня м.;
сте́ржень чи́рья стры́жань ску́лы;
3. перен. (основа) асно́ва, -вы ж.; стры́жань, -жня м.;
сте́ржень всей рабо́ты асно́ва ўсёй рабо́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ба́за, -ы, мн. -ы, баз, ж.
1. Ніжняя апорная частка збудавання, калоны (спец.).
Б. калоны.
2. Аснова, тое, на чым грунтуецца што-н.
Тэарэтычная б.
3. Апорны пункт узброеных сіл краіны на пэўнай тэрыторыі.
Ваенна-марская б.
4. Установа, прадпрыемства і пад. па забеспячэнні або абслугоўванні каго-, чаго-н.
Турысцкая б.
5. Склад, месца для захоўвання тавараў, матэрыялаў.
Прадуктовая б.
|| прым. ба́завы, -ая, -ае (да 2, 4 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)