прапо́рцыя, ‑і, ж.
1. Суадноснасць частак паміж сабой. Плечы [жанчыны], праўда, вузкія, але ў агульнай прапорцыі яе фігуры зусім нармальныя. Ермаловіч. // Пэўная колькасная суадноснасць паміж чым‑н.
2. Спец. Роўнасць паміж дзвюма адносінамі чатырох велічынь. Арыфметычная прапорцыя.
[Лац. proportio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавя́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. перавязваць — перавязаць.
2. Тое, чым перавязана рана, хворае месца; павязка. Я прысеў на ўзбочыне. Абмацаў перавязку: яна зусім ссунулася з раны. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перахвалі́ць, ‑хвалю, ‑хваліш, ‑хваліць; зак., каго-што.
1. Пахваліць больш, чым трэба, вельмі расхваліць. Перахваліць вучня. □ [Антановіч:] — Вы занадта перахвалілі мой першы опус. Другія крытыкі могуць загнуць зусім у другі бок. Дамашэвіч.
2. Пахваліць, расхваліць усіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
персаніфіка́цыя, ‑і, ж.
Кніжн. Увасабленне неадушаўлёных прадметаў або абстрактных паняццяў у вобразе чалавека. Персаніфікацыя з’яў і сіл прыроды. □ Праз персаніфікацыю першапачатковыя міфалагічныя уяўленні паволі адыходзілі на задні план і ў пазнейшыя часы, мабыць, зусім зніклі. Ліс.
[Ад лац. persona — асоба і facere — рабіць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́шляць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.
Мець прыступ кашлю; хварэць на кашаль. За перагародкай, дзе жанчыны, нехта кашляе, бухае, як у бочку. Застуджаныя грудзі. Пташнікаў. Саўка Чужахвал заўсёды кашляў, а гэта і зусім закашляўся на дварэ. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знябы́цца, ‑будуся, ‑будзешся, ‑будзецца; зак.
Разм. Змарыцца, змучыцца. Ян зусім знябыўся, ледзьве ходзіць. Чарнышэвіч. [Быстроў] стрымана, з насмешачкай, расказаў, як гадоў пяць назад, палюючы ў тайзе, так знябыўся, што зваліўся ў снег і ледзь не замёрз. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калейдаскапі́чнасць, ‑і, ж.
Стракатасць, бесперастанная змена разнастайных падзей, з’яў. І гаворыцца пра ўсё гэта [тэмп жыцця] так, нібы адкрываецца нешта зусім новае і незвычайнае. Быццам папярэднія пакаленні літаратараў не заўважалі хуткасці і калейдаскапічнасці жыцця, якое іх акружала. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзвы́нкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Утвараць высокія звінючыя гукі (пра шкло, метал, насякомых і пад.). Жаласна дзвынкала шкло. Лынькоў. Калі кулі дзвынкалі зусім блізка, .. [Пятро] кідаўся ўбок, крыху мяняў напрамак, каб збіць кулямётчыка з прыцэльнай стральбы. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радзі́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
Прыродная плямка на скуры чалавека. Зусім блізка, як ніколі, .. [Валерый] бачыў твар Мар’яны, невялічкую радзімку на яе разрумяненай шчацэ, нават прыкмеціў, як на шыі б’ецца, пульсуе жылка. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэвізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
1. Зрабіць (рабіць) рэвізію (у 1 знач.). Рэвізаваць магазін. □ — Стоп! — скамандаваў маёр. — Склад рэвізаваць будзем, нешта тут не зусім. «Звязда».
2. Падвергнуць (падвяргаць) рэвізіі (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)