Бу́бны ’дзеці’ (Клім.). Укр. дыял. (зах.) бу́бен ’непаслухмяны хлопчык’. Запазычанне з польск. bęben хлопчык, бутуз’ (ад bęben ’бубен’, можа, пад уплывам італ. bambino ’дзіця’). Брукнер, PF, 7, 171; Рудніцкі, 230.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Біс, вызываць на біс. Рус. бис, укр. біс. Запазычанне з франц. bis (< лац. bis ’двойчы’). Фогарашы, SSlav., 3, 413–416. Гл. яшчэ Трубачоў, Дополн., 1, 168; Шанскі, 1, Б, 124.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Біскві́т. Рус. бискви́т, укр. біскві́т. Запазычанне з франц. biscuit (або ням. Bisquit < франц.), якое з лац. bis coctus (bis coctum) ’двойчы лечанае’. Фасмер, 1, 168; Шанскі, 1, Б, 124–125.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вархо́ліцца ’патрохі сварыцца’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з польск. warcholić się ’тс’ (да warchoł > бел. ва́рхал; гл. таксама Брукнер, 601–602). Наўрад ці можна думаць пра беларускае ўтварэнне ад ва́рхал (< польск.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́людзя ’лепшае адзенне, што адзяваюць на свята’ (КЭС, лаг.). Запазычанне з рус. вы́людье ’тс’ (пск., цвяр., наўг., кастр., валаг.). Параўн. таксама рус. вы́людиться ’прыбрацца для выхаду ў госці, на гулянне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гарта́й ’араты’ (Шатал., Сл. паўн.-зах.). Зыходзячы з геаграфіі слова, можна меркаваць, што гэта проста варыянт з пратэтычным г‑ да арта́й (гл.), г. зн. прамое запазычанне з літ. artójas ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гене́тыка ’генетыка’ (БРС). Рус. гене́тика, укр. гене́тика. Запазычанне (праз рус. гене́тика) з англ. genetics ’тс’ (< грэч.) з пераафармленнем па тыпу бата́ніка, гідра́ўліка і г. д. Гл. Шанскі, 1, Г, 51.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гільяці́на (БРС). Рус. гильоти́на, укр. гільйоти́на. Запазычанне з франц. guillotine ’тс’ (ад уласнага імя ўрача Guillotinʼа, які прыдумаў гільяціну ў 1789 г.). Фасмер, 1, 406; Шанскі, 1, Г, 72–73.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гісэ́рня ’ліцейны завод’ (Яшкін: з Я. Коласа, На ростанях). Гэта запазычанне з польск. gisernia ’тс’ (утварэнне суф. ‑nia) ад giser ’ліцейшчык’, якое запазычана з ням. Gießer ’тс’, ад gießen ’ліць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Добразычлі́вы ’добразычлівы’ (БРС), укр. добрози́чли́вий. Здаецца, запазычанне (дакладней, калька) з рус. доброжела́тельный, благожела́тельный (параўн. доброхо́т у Шанскага, 1, Д, Е, Ж, 147). Сюды адносіцца добразычлі́васць, якое калькуе рус. доброжела́тельность, благожела́тельность.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)