ма́сла, -а, н.
1. Харчовы тлушч, атрыманы збіваннем смятанкі або смятаны.
Топленае м.
2. Тлустае рэчыва мінеральнага паходжання.
Змазачнае м.
◊
Масла масленае — пра таўталогію, паўтарэнне чаго-н.
Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці.
Як па масле — лёгка, без цяжкасцей.
|| прым. ма́слены, -ая, -ае.
Масленая пляма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ры́нак, -нку, мн. -нкі, -нкаў, м.
1. Сфера таварнага абарачэння, тавараабароту.
Знешні р.
Унутраны р.
Рынкі збыту (раёны рэалізацыі тавараў; спец.).
2. Месца рознічнага гандлю пад адкрытым небам або ў гандлёвых радах; базар.
Калгасны р.
Крыты р.
Гандляваць на рынку.
|| прым. ры́начны, -ая, -ае.
Рыначныя адносіны.
Рыначная цана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
суха...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) сухі (у 1 знач.), які мае адносіны да сухасці (у 1 знач.), напр.: сухавей, сухалюбівы, сухаядзенне;
2) з сухім (у 3 знач.), у сухім выглядзе, напр.: сухапрасаваны, сухасалёны, сухафрукты;
3) з сухім (у 4 знач.), напр.: сухабокі, сухаверхі, сухарукі, сухастой.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
твой, твайго́, м., твая́, тваёй, ж., тваё, твайго́, н., мн. твае́, тваі́х; займ. прынал.
1. Які мае адносіны да цябе, належыць табе.
Т. дом.
Твая кніга.
Тваё паліто.
2. у знач. наз. твой, твайго́, м., твая́, тваёй, ж. Муж, каханы або жонка, каханая. — Ці т. дома? — Не, кудысьці пайшоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
переда́точный перада́тачны;
переда́точный механи́зм перада́тачны механі́зм;
переда́точный акт перада́тачны акт;
переда́точная на́дпись фин. перада́тачны на́дпіс;
переда́точное отноше́ние мех. перада́тачныя адно́сіны;
переда́точный вал мех. перада́тачны вал;
переда́точный биле́т ж.-д. перада́тачны біле́т.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Любошчы, лю́бошчы, любошч (ж.), любошчі́ ’любоўныя адносіны’, ’каханне, заляцанне, мілаванне’ (ТСБМ, Шат., Бес., Клім., Жд. 1, Мат. Гом.; лях., кам., Сл. ПЗБ). Да любі́ць (гл.). Аб суфіксе ў бел. мове гл. Сцяцко (Афікс. наз., 90). Аднак гэты суфікс (які ўзыходзіць да прасл. ‑ostь + ja у мн. л. ‑ost‑ji) больш характэрны для ўкраінскай мовы. (Вступ, 152).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пасто́й ’часовы начлег, раскватараванне вайскоўцаў у прыватных дамах’, ’прыпынак для адпачынку, сну’ (ТСБМ, Інстр. III), ’пастаўнік’ (астрав., ДАБМ, 784; беласт., Сл. ПЗБ). Укр. пості́й, рус. посто́й, ст.-рус. постой ’часовае пражыванне’ (XVI ст.), польск. postój ’тс’, в.-луж. postoj ’поза, манера’, ’пункт гледжання, адносіны’, чэш., славац. postoj ’тс’. Паўн.-славянскае postojь. Да па‑стаяць < стая́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каэфіцые́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Лікавы (або літарны) множнік у алгебраічным выразе.
2. Адносная велічыня, якая колькасна вызначае якую-н. уласцівасць фізічнага цела.
К. цеплаправоднасці.
○
Каэфіцыент карыснага дзеяння (ккд) — адносіны колькасці карыснай работы, выкананай якім-н. механізмам, да колькасці скарыстанай ім энергіі.
|| прым. каэфіцые́нтны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
класі́чны, -ая, -ае.
1. гл. класіцызм.
2. Які з’яўляецца класікам (у 1 знач.); створаны класікам, класікамі.
Беларускі к. пісьменнік.
Руская класічная літаратура.
3. Які мае адносіны да старажытнай грэка-рымскай культуры; антычны.
Класічная трагедыя.
Класічныя мовы.
4. Звязаны з вывучэннем антычных моў і літаратур.
Класічная філалогія.
5. Тыповы, характэрны.
К. прыклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы, вас, вам, вас, ва́мі, аб вас, адз. ты; займ. асаб. 2 ас. мн.
Ужыв. пры звароце да некалькіх асоб, а таксама як форма ветлівага звароту да адной асобы.
◊
На вы (гаварыць, быць з кім-н. і пад.) — пра адносіны паміж людзьмі, калі гавораць адзін другому «вы», а не «ты».
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)