уве́зці, увязу, увязеш, увязе; увязём, увезяце; пр. увёз, увезла; зак., што.
Завезці, даставіць куды‑н., унутр чаго‑н. Увезці калёсы ў гумно. Увезці тавары з-за мяжы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вісмут ’назва хімічнага элемента’. Запазычана з рус. мовы, куды (пач. XVIII ст.) трапіла з нямецкай. Там першапачаткова (с.-н.-ням. Wesemot) абазначала ’кобальтавыя руды, якія здабываліся ў Саксоніі ў XVI ст.’ < Wiesen ’назва мясцовасці’ + muten ’вырабляць (руду)’, пасля — Wismut ’метал, здабыты ў Візэне’ (Клюге, 866; Шанскі, 1, В, 106).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скірава́цца, ‑руюся, ‑руешся, ‑руецца; зак.
1. Пайсці, рушыць куды‑н., у якім‑н. напрамку. Адзін з .. [хлопцаў] пайшоў направа, другі налева. А Тац[ц]яна скіравалася па лесвіцы ўніз. Васілёнак. У правулак скіраваўся сабака, але, зачуўшы чалавека, вільнуў назад. Навуменка. // Звярнуцца, накіравацца ў які‑н. бок (пра позірк, вочы і пад.). Усе позіркі скіраваліся на Зосю. Хомчанка.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.); перан. Прыняць пэўны кірунак, павярнуцца куды‑н. — Дык куды гэта цяпер жыццё скіруецца? — хітравата спытаў Лукаш. Сабаленка. // Накіравацца на каго‑, што‑н. Калі гутарка скіравалася на сяло, Лабановіч улучыў момант, каб перавесці размову на грэблю. Колас. Абурэнне .. [Пракопа] чамусьці скіравалася не на Севу, а на Кашына старэйшага. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм.
1. што. Запіхваючы, усунуць куды‑н.; спехам або без разбору палажыць у што‑н. Віцька хуценька сунуў.. [шашку толу] у кішэню, за пазуху ўпхнуў скрутак шнура. Кухараў.
2. каго. Штурхнуўшы, прымусіць увайсці куды‑н. Дзверы адчыніліся са скрыпам, і паліцыянт.. упхнуў у пакой маладую жанчыну. Пестрак.
3. што. Прымусіць узяць, прыняць што‑н. Ніна адмаўлялася [ад гасцінца], але цётка сілаю ўпхнула здор у торбу. Арабей.
4. каго. Паставіць, накіраваць каго‑н. на якую‑н. работу, пасаду і пад. супраць волі. Не лёс, а Васілеўскі зараз упхнуў яго [бацьку] на гарбарню немца Гальдштэйна. Гарэцкі. // Уладкаваць каго‑н. куды‑н. па пратэкцыі. Не прайшоў [сын] у інстытут, На завочны ўпхнулі. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эк прост.
1. част. бач, вось;
эк куда́ хвати́ли бач (вось) куды́ хапі́лі;
2. нареч. ах, як; вось як;
эк я ума́ялась ах, як (вось як) я стамі́лася.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дацяга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Скончыць цягаць што‑н. куды‑н.; перацягаць усё. Дацягаць сена ў хлеў.
2. Канчаткова знасіць, падраць (абутак, адзенне). Дацягаць паліто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́патрабаваць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., каго-што.
1. Патрабуючы, атрымаць, дамагчыся выдачы каго‑, чаго‑н. Выпатрабаваць даведку.
2. Прымусіць з’явіцца куды‑н. па выкліку. Выпатрабаваць сведак у суд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зае́зджы, ‑ая, ‑ае.
Які заехаў куды‑н. мімаходам, па кароткі час; прыезджы. Рэгіну запрасіў на танец нейкі заезджы хлопец, але Міцька на гэта і ўвагі не звярнуў. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заначава́ць, ‑чую, ‑чуеш, ‑чуе; зак.
Астацца дзе‑н. нанач. Заначаваць у горадзе. □ Стомленасць хіліла.. да думкі заначаваць тут з тым, каб заўтра досвіткам павандраваць куды-небудзь далей. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
засіга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Пачаць сігаць. // Хутка пайсці, накіравацца куды‑н. Я хуценька ўсхапіўся з ложка, правёў грабеньчыкам па валасах і засігаў на Пралетарскую вуліцу. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)