ціху́сенька, прысл. (разм.).
1. Вельмі ціха, бясшумна.
Ц. зарыпела рама акна.
2. Павольна, крок за крокам.
Коні ц. ішлі па гразкай дарозе.
3. Употай, цішком, каб ніхто не бачыў.
Як сцямнела, ён ц. залез у агуркі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ву́сцішна ’ціха, спакойна’ і ’жудасна, страшна’ (БРС); ’страшнавата’ (З нар. сл.). Гл. ву́сціш з развіццём семантыкі ’ціха, аж страшна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
небо́йко нареч.
1. нябо́йка;
2. ці́ха, мару́дна, спако́йна, паво́льна; см. небо́йкий.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́нна,
1. Прысл. да сонны.
2. безас. у знач. вык. Спакойна, ціха, нерухома. Вакол стала ціха і сонна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скі́мліць ‘скуголіць, ціха вішчаць’ (лаг., Гіл.), скі́млытэ ‘цішком плакаць ад крыўды’ (драг., Нар. словатв.). Параўн. укр. скі́млити ‘ныць, ціха жаласна плакаць’. Гукапераймальнае, параўн. балг. скимтя́ ‘ціха вішчаць, плакаць, хліпаць’, якое выводзіцца з імітатара ским!, што перадае скуголенне, гл. БЕР, 6, 749. Гл. таксама скомліць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́шап ’шум’ (Сцяшк. Сл.), пошапак ’шэпт’, пошапкам ’шэптам’ (ТСБМ), ’ціха’ (свісл., Сцяшк. Сл.), укр. пбшепка ’вельмі ціха’. Ад по- (па‑) і шаптаць (гл.), як покрык, посвіст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
счарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
Разм. Зачараваць. Счараваў вяскоўцаў снег: Хоць бы слова, крык ці смех, — Ціха-ціха. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Панішчэ́чку ’ціха’ (Сл. ПЗБ). Гл. нішчачко́м.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паці́хай ’ціха’ (слуц., Сл. ПЗБ). Да па‑ і ціха (гл.). Канчатак (суфікс) -w, відаць, пад уплывам прыслоўя употай. Не выключае, што гэта суфікс параўнальнай ступені прыслоўя (як пярвей/ няйначай, раней, лепей).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хіхі́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Спадцішка або ціха смяяцца. Каля дуба нехта хіхікаў, баючыся засмяяцца ўголас. Пестрак. [Гараська] смяецца спачатку ціха, хіхікае, пасля рагоча. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)