Духмя́ны ’пахучы, водарны’ (БРС, Касп.). Рус. духменый, духмя́ный. Утварэнне суфіксам *‑men‑ ад *duxъ ’пах, духмянасць, водар’. Трубачоў (Эт. сл., 5, 151) рэканструюе прасл. дыял. *duxmenъ ’духмяны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Канава́ць ’вызначаць’, канаванне ’вызначэнне лёсу’, наканаваны ’загадзя вызначаны’ (Нас.). Утворана ад кон ’вызначэнне лёсу’, ’чарга’, якое з’яўляецца прасл. konъ > (гл. Трубачоў, Эт. сл., 10, 195–196).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бес ’чорт’. Гэта слова зафіксавана толькі ў Інстр. II, 115. Нас., Касп., Шат. і іншыя слоўнікі яго не знаюць. Таму можна меркаваць, што на беларускай тэрыторыі яго няма. Таксама не прыводзіць беларускага слова і Трубачоў, Эт. сл., 1, 88–91. Паколькі прасл. běsъ з (і вытворныя) вельмі архаічная лексема, адсутнасць яе ў бел. мове сведчыць аб даволі ранняй яе замене лексемай čьrtъ. Да складанай праблематыкі, звязанай з běsъ, гл. Трубачоў, там жа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Берасце́нь ’гаршчок, абцягнуты бярозавай карой’ (Бяльк., Касп., Нас.), ’гліняны гаршчок, аплецены дротам’ (Сцяшк. МГ). Рус. бе́рестень. Вытворнае ад бе́раст (гл.), прасл. berstъ. Параўн. Трубачоў, Ремесл. терм., 234.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вала́х ’конь; кастрыраваны конь’ (КЭС). Праз польск. walach < н.-в.-ням. Wallach ’тс’ (Булыка, Запазыч., 55; Фасмер, 1, 269; Рудніцкі, 1, 299; Трубачоў, Происх., 59). Гл. валашыць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гзі́тісе ’гізаваць; дурэць, насіцца’ (Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. gzić się ’тс’ (падрабязна аб польск. слове Слаўскі, 1, 387; параўн. таксама Трубачоў, Эт. сл., 7, 215).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ко́пынь ’напайка, крыніца, капаная сажалка’ (Бяльк.). Гл. капаць. Да копань. Параўн. ст.-рус. копань, укр. копань, рус. копань ’тс’. Прасл. корань (Трубачоў, Эт. сл., 11, 16–17).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гуча́ць ’гучаць’. Параўн. рус. гучать, укр. гучати, чэш. hučeti, серб.-харв. гучати і г. д. Прасл. *gučati роднаснае *gukati (гл. гука́ць). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 166–168.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Карба́ціць ’карабіць, гнуць’ (Яруш., Гарэц.), ’горбіць’ (Юрч.), ’карбаціцца’ (Гарэц.). Значэнне ’горбіць’ паказвае, што карбаціць можна разглядаць як кантамінацыю карабаціць (< korbatъ < korbъТрубачоў, Эт. сл., 11, 51) і гарбаты.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Крэ́чат ’буйная драпежная птушка сямейства сакаліных’ (ТСБМ, Гарб.). Укр. кречет, рус. кречет, ст.-рус. кречетъ ’тс’. Усходнеславянскае вытворнае на ‑etъ > ад krekati. Гукапераймальнае (Трубачоў, Эт. сл., 12, 111).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)