успаро́ць, -пару́, -по́раш, -по́ра; -пары́; -по́раты; зак.
1. што. Распароўшы, адкрыць.
У. мяшок.
2. каго (што). Рана падняць, разбудзіць або ўзагнаць са свайго месца (разм.).
Сёння ўспаролі мяне на досвітку.
У. курыцу з гнязда.
|| незак. успо́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
подступи́ться падступі́цца; падысці́;
сего́дня к нему́ не подступи́ться сёння да яго́ не падступі́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
відаво́чна.
1. пабочн. сл. Напэўна, відаць, мабыць.
Ён, в., да нас сёння не прыедзе.
2. прысл. Яўна, прыметна; адкрыта.
Яны робяць усё в.
3. безас., у знач. вык. Ясна, бясспрэчна.
Было в., што чалавеку не хапае вопыту ў гэтай справе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Скле́рны ‘сыры, халодны’: сёння такі склерны дзень (Сцяшк. Сл.). Відаць, да склець (гл.) або сапсаванае рус. скве́рный, гл. скве́рня.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сяго́ння, сёння ’ў гэты дзень’: у знач. наз. сягоння ў сёння ’цяперашні дзень’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт., ЛА, 2), таксама сяго́дня, сяго́ня, сого́нні, сяга́нні, сяга́ння, сяга́ня, сяго́нечы, сяго́ніка, сяга́ніка ’тс’ (Шн. 1, Касп., Нас., Шат., Пятк. 2, Бяльк., Гіл., Федар. 4, Сл. ПЗБ), ст.-бел. сегоднꙗ ’тс’ (Альтбаўэр). Укр. сього́дні, рус. сего́дня ’тс’. Вынік сцягнення Р. скл. стараж.-рус. сего дьне < *сь дьнь ад указальнага займенніка *сь‑ і наз. *дьнь ’дзень’ з поўным прыпадабненнем д да н, гл. Карскі, 1, 351; Фасмер, 3, 589; Праабражэнскі, 1, 179; ESSJ SG, 2, 620; ЕСУМ, 5, 493. Гл. сёння, сяння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зазна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. што. Паставіць знак, памеціць пэўным чынам.
З. патрэбнае месца ў лесе.
2. без дап. або са злуч. «што». Сказаць што-н., уставіць у размову. «Сёння будзе добрае надвор’е», — зазначыў сусед.
|| незак. зазнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́ездзіць¹, -езджу, -ездзіш, -ездзіць; -езджаны; зак., што.
1. Ездзячы, пабываць у многіх месцах, аб’ездзіць.
Выездзіў паўсотні кіламетраў за дзень.
2. Утрамбаваць яздой, уездзіць.
Добра выезджаная дарога.
3. Ездзячы, дасягнуць якой-н. мэты (разм.).
Нічога мы сёння не выездзім.
|| незак. вые́зджваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заво́зно безл., в знач. сказ. заво́зна;
на ме́льнице сего́дня заво́зно у млыне́ сёння заво́зна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сяе́начы ’гэтай ноччу’ (Бяльк., Ян.), сее́начы ’сёння ўночы’ (Пятк. 2). Сцягненая форма, параўн. сяй ночы а паўночы (Бяс., Ласт.), гл. сей, ноч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыступі́цца, -уплю́ся, -у́пішся, -у́піцца; зак.
1. да каго-чаго. Наблізіцца, падысці блізка; звярнуцца да каго-н.
Па балоцістым беразе не п. да ракі.
Сёння да яго не п., такі злы.
2. да чаго. Тое, што і прыступіць (у 3 знач.).
|| незак. прыступа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)