Ралю́х ’загон’ (Сл. Брэс., Лексика Пол.), ’частка ўзаранага поля’ (Лексика Пол.), ’склад пры аранні’ (пін., Нар. лекс.). Імаверна, створана ад ралля1/роля (гл.), што азначае прадмет паводле прызначэння, падобна як свінюх ’свінарнік’ (Сцяцко, Афікс. наз., 175).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыбы́ць, -бу́ду, -бу́дзеш, -бу́дзе; -бы́ў, -была́, -ло́; -бу́дзь; зак.
1. Прыйсці, прыехаць (афіц.).
Цягнік прыбыў своечасова. П. да месца прызначэння.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Павялічыцца, прыбавіцца.
Вада прыбыла.
|| незак. прыбыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прыбыццё, -я́, н. (да 1 знач.) і прыбыва́нне, -я, н.
Расклад прыбыцця цягнікоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ку́ка, ‑і, ДМ куцы, ж.
Абл. Вялікі драўляны малаток рознай формы і рознага прызначэння. Паляжаў у калысцы, у пялёнках, а падрос — і работу знайшлі: за каровамі бег [наўздагон], кукай груд[ы] крышыў на раллі... Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стака́н, ‑а, м.
Спец.
1. Гільза артылерыйская снарада.
2. Назва дэталей рознага прызначэння, якія маюць цыліндрычную форму. Токар Кучарэнка стаў добра працаваць па фрэзерным, на свідравальным станках, навучыўся спраўляцца з расточкай стаканаў плунжэра дамкрата. «Беларусь».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пала́ц, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Вялікі і пышны будынак, які звычайна выдзяляецца сваёй архітэктурай.
2. Такі будынак, які з’яўляецца месцазнаходжаннем манарха і яго сям’і.
Царскі п.
3. з Р. У складзе назваў некаторых будынкаў шырокага грамадскага прызначэння.
П. піянераў.
П. спорту.
|| прым. пала́цавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
блок³, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Частка якой-н. пабудовы, машыны і пад., якая сама складаецца з дэталей.
Б. цыліндраў.
2. Штучна зроблены з бетоннай сумесі будаўнічы матэрыял у выглядзе вялікай цагліны.
Шлакабетонны б.
3. Комплекс будынкаў аднолькавага прызначэння.
Хірургічны б.
|| прым. бло́чны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Блочнае будаўніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прызначэ́нне, -я, н.
1. Роля, функцыя каго-, чаго-н.
Спецыяльнае п.
Група асобага прызначэння.
2. Рашэнне аб залічэнні на пасаду, якую-н. работу, а таксама дакумент з такім рашэннем.
Атрымаць п. на работу.
3. Асноўная функцыя чаго-н., прызначанасць для чаго-н.
Скарыстаць па прызначэнні.
П. інструментаў.
Перадаць па прызначэнні (куды належыць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Надры́ва ’навес для захавання дроў’: У надрывае дроў нʼи паленца (Сцяшк. Сл.). Са спалучэння прыназоўніка на (значэнне мэты, прызначэння) і назоўніка дрыва ’дровы’; цікавая мадэль універбацыі, узнікшая на падставе семантычнай кандэнсацыі паветка (навес) на дрыва > на дрыва > надрывау параўн. надзіклі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
род², -у, М -дзе, м., чаго.
1. Разнавіднасць чаго-н., якая валодае якой-н. якасцю, уласцівасцю.
Р. войск (спецыялізацыя войск у залежнасці ад характару ўзбраення і прызначэння). Войскі ўсіх родаў зброі.
2. Напрамак, спосаб дзейнасці.
Выбраць новы р. дзейнасці.
3. Нешта (нехта) накшталт каго-, чаго-н., падабенства каго-, чаго-н.
Гэта гасцініца — р. пансіяната.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарніту́р, ‑а, м.
1. Поўны набор, камплект прадметаў пэўнага прызначэння. Гарнітур мэблі. Гарнітур бялізны.
2. Разм. Касцюм. [Шаманскі] сёння выглядаў незвычайна маладым. Можа, яго маладзіў новы сіняга бастону гарнітур, белы каўнер сарочкі з бардовым гальштукам, нізка выстрыжаныя скроні. Дуброўскі.
[Фр. garniture.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)