вяшча́ць, ‑ае; незак., што.
1. Прадказваць, прадракаць, прарочыць што‑н. Вяшчаць бяду. Вяшчаць смерць. □ Над новай салдацкай сялібай Галуб распраўляе крыло. Вяшчае ён мір. Калачынскі.
2. Перадаваць па радыё. Радыёканцэрт па заяўках. Дыктар вяшчае службова-расчулена... Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эфи́р в разн. знач. эфі́р, -ру м.;
передава́ть в эфи́р радио перадава́ць у эфі́р;
эти́ловый эфи́р эты́лавы эфі́р.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выяўляць; адкрываць, раскрываць, перадаваць, паказваць, агаляць (перан.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
завяшча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што або з інф.
Пакідаць, перадаваць пасля сваёй смерці каму‑н. што‑н. у спадчыну. Завяшчаць маёмасць сыну. // Выказваць волю, даваць наказ паслядоўнікам, нашчадкам. У.І. Ленін завяшчаў моладзі «вучыцца, вучыцца і вучыцца». «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трансля́цыя ’перадача на далёкія адлегласці інфармацыі з месца дзеяння’ (ТСБМ). Праз рускую ці польскую мовы з заходнееўрапейскіх моў, у якія слова прыйшло з лац. trānslātio ’перанос, перамяшчэнне’, ’перадача’, ’перасадка (раслін)’. Сюды ж трансля́тар ’перадатчык’, транслі́раваць ’перадаваць’ (Голуб-Ліер, 486; Даза, 721; ЕСУМ, 5, 620).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мадэлі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., што.
1. Рабіць, ствараць мадэль (у 2, 3 і 6 знач.). Мадэліраваць паліто. Мадэліраваць новую марку аўтамашыны.
2. У скульптуры — апрацоўваць паверхню, падаючы ёй пэўную форму; ляпіць.
3. У жывапісе — перадаваць аб’ём, рэльефнасць на карціпе пры дапамозе светаценю.
[Фр. modeler ад лац. modulus.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны; зак., каго-што.
1. Перадаваць прадметы на плоскасці ад рукі пры дапамозе графічных сродкаў (звычайна контурамі, рыскамі і пад.).
Р. з натуры.
Р. партрэт.
2. перан. Мысленна падаваць у якіх-н. вобразах, формах.
Уяўленне рысуе будучыню.
|| зак. нарысава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны.
|| наз. рысава́нне, -я, н. (да 1 знач.).
|| прым. рысава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Рысавальная папера.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Трады́нкі, трады́лкі ’рэхвы на калодцы кола’ (малар., кобр., брэсц., Нар. словатв.). Усе праз польскую мову, параўн. польск. дыял. tradynka, tradunki, tradyny, traduny ’жалезнае колца, якое злучае трайню з білам (ляжэйкай) падушкі пярэдняга ходу’; tradynek ’клямар, які злучае біла з падушкай’, што запазычаны з ням. die Tradiene < tradieren ’перадаваць’ (Сымоні-Сулкоўска, Transport, 80). Параўн. тарадынка, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
отпи́сывать несов.
1. уст. (описывать, оставлять завещание) апі́сваць;
2. уст. (переводить, передавать) пераво́дзіць, перадава́ць;
3. уст., прост. (отвечать на письмо) адпі́сваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Трады́цыя ’перадача ад пакалення да пакалення нормаў, звычаяў, поглядаў і інш.’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), трады́ція ’тс’ (Ласт.), ст.-бел. традиция, традыция ’тс’ (XVII ст.), якое праз ст.-польск. tradycyja (XVI ст.) з лац. trāditio (Булыка, Лекс. запазыч., 192) < trādĕre ’аддаваць’, ’перадаваць вусным шляхам’ < trans ’пера-’ і dare ’даць, даваць’ (Длугаш-Курчабова, 501–503; Голуб-Ліер, 485; ЕСУМ, 5, 615).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)