засмяя́цца, ‑смяюся, ‑смяешся, ‑смяецца; ‑смяёмся, ‑смеяцеся; зак.
Пачаць смяяцца. // Азвацца смехам, рассмяяцца. — А, гэта ты, паляўнічы? — засмяяўся старшыня і жартаўліва цапнуў хлопчыка за нос. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тро́нчык ‘паляўнічы’ (Сцяшк. Сл.). Няясна; магчыма, іранічнае ўтварэнне ад трэ́нтацца ‘бадзяцца, хадзіць без справы’ (Нас.), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
здабы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Маёмасць, уласнасць; тое, што непадзельна стала чыім-н. набыткам.
Сялянскія здабыткі.
Творчасць Янкі Купалы стала здабыткам сусветнай культуры.
2. Дасягненні ў развіцці чаго-н.
Мастацкія здабыткі.
3. Здабытая рэч, прадмет і пад.
Паляўнічы з.
4. Вынік множання.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
следапы́т, -а, М -пы́це, мн. -ы, -аў, м.
1. Той, хто добра распазнае сляды, высочвае каго-н. па слядах.
Паляўнічы-с.
Разведчык-с.
2. Той, хто шукае сляды былых гістарычных падзей.
Юныя следапыты накіраваліся ў паход па месцах баявой славы.
|| прым. следапы́цкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ганча́к, ‑а, м.
Паляўнічы сабака, прывучаны гнаць звера. Недалёка, кварталы за, два, нечакана заенчыў ганчак: натрапіў на звера. Шамякін. Заходзячыся ў яхканні, ганчакі амаль даганялі беляка. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Натаракох, наторокох ’напагатове, у чаканні’ (ТС). Да горак ’сцежка, якой ходзіць звер’ (гл.), літаральна — ’як паляўнічы, які стаіць на тораку©
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пале́шня ’паляванне’ (Сл. ПЗБ). Рус. полесня, полешня ’паляванне, паляўнічы промысел’. Ад *палесаваць (ср. рус. полесовать) ’паляванне’ < лес (гл.). Параўн. паляванне < поле.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Медзюля́н ’тоўсты, непаваротлівы’, мідзюля́н ’тс’, медзюля́нскі сабака (Нас., Бяльк.), медзяля́н ’свавольнік’ (дзятл., Сцяшк. Сл.). З польск. medelan, (pies) medelański ’паляўнічы сабака, з якім хадзілі на мядзведзя’, якое ад назвы г. Мілана — Mediolana < гальск. Mediolanum ’пасярод поля’ (Насовіч, 283; Брукнер, 327), — з гэтага раёна Паўночнай Італіі паходзілі вялікія паляўнічыя сабакі. Неверагодна Карскі (Труды, 390), які тлумачыў лексему уплывам літ. слоў з коранем med‑ ’лес’: medė́jas ’паляўнічы’, medìnis ’дзічына’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
фарто́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Такі, калі бывае ўдача; такі, якому бывае ўдача; удачлівы. Фартовы дзень. Фартовы паляўнічы.
2. Прыгожы. Марыся сапраўды фартовая дзяўчына. Бажко.
3. Спрытны, хвацкі, маладзецкі. Фартовы хлопец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хорт, харта, М ‑рце, м.
Паляўнічы сабака з доўгай вострай мордай, доўгімі тонкімі нагамі і гладкай поўсцю. Тым часам у дзверы вытыркнуліся.. морды двух хартоў — тонкіх, як вужакі, сагнутых дугою. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)