падва́хтавы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Які павінен змяніць таго, хто стаіць на вахце. Падвахтавы матрос.
падвахтавы́, ‑о́га, м.
Той, хто назначаецца на вахту (у 1 знач.). Выклікаць падвахтавых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; -ка́заны; зак., што каму і без дап.
1. Шапнуць або паказаць незаўважна каму-н. тое, што той павінен адказаць.
П. адказ.
2. перан. Навесці на думку, дапамагчы прыйсці да рашэння.
Праверка падказала правільнае рашэнне.
Падкажыце, што нам тут рабіць (парайце; разм.).
|| незак. падка́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падка́званне, -я, н., падка́з, -у, м. і падка́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разузна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Тое, што і разведаць. Яшчэ патрэбна было .. разузнаць сілу польскіх войск, якія знаходзяцца блізка ад гміны, дзе павінен адбыцца суд над сялянамі. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тулі́чны ‘прысутны’ (Ласт.). Магчыма, штучнае ўтварэнне па ўзоры тубы́льскі, дыял. тубы́льны ‘мясцовы, тутэйшы’ (гл. тубылец) — ту 2 (гл.) і лічны ‘шматлікі’ (гл.), хутчэй ‘наяўны’ ад рус. быть налицо ‘быць у наяўнасці’; аўтарскі наватвор, каб пазбегнуць «барбарызма» прысу́тны (гл. прысутнічаць), які «павінен быць безумоўна адкінуты як нязгодны з духам мовы» (Ласт, 555).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
засно́ўвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да заснавацца.
2. на чым. Мець што‑н. за аснову, грунтавацца на чым‑н. — Праект засноўваецца на лічбах і павінен быць вычарпальным... Броўка.
3. Зал. да засноўваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кандыда́т ’той, хто намечаны для выбрання, прыёму, назначэння’ (ТСБМ, Яруш.), Ст.-бел. кондидатъ (XVII ст.) ’тс’. Запазычана са ст.-польск. kandydat, якое з лац. candidātus ’убраны ў белае адзенне’ (з часоў Рыму — прэтэндэнт на пасаду павінен быў быць апрануты ў белую тогу) < лац. condere ’бялець, блішчэць’ (Слаўскі, 2, 44; Шанскі, 2 (К), 43–44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ско́ры, -ая, -ае.
1. Які адбываецца з вялікай скорасцю, у кароткі прамежак часу; які мае вялікую скорасць.
С. ход.
С. цягнік.
Скоры (наз.) прыбывае да першай платформы.
Скора (прысл.) ідзе.
2. перан. Здольны хутка працаваць, дзейнічаць; схільны спяшацца (разм.).
С. ў рабоце.
Да стала — с., а на сенажаць — хворы (прыказка).
3. Які адбываецца ў кароткі час, тэрмін.
С. ад’езд.
4. Які павінен адбыцца хутка.
Да скорага спаткання!
◊
На скорую руку (зрабіць што-н.; разм.) — хутка і неакуратна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агавары́цца сов., в разн. знач. оговори́ться;
тут я паві́нен а. — здесь я до́лжен оговори́ться;
я ~ры́ўся і зусі́м не то́е сказа́ў — я оговори́лся и совсе́м не то сказа́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жыве́ц, жыўца, м.
Маленькая жывая рыбка, якая насаджваецца на кручок пры лоўлі буйной драпежнай рыбы. — Сёння і шчупак павінен браць. Можна будзе на жыўца паспрабаваць. Лобан. // Вуда, якая нажыўляецца такой рыбкай. Паставіць жыўца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канды́цыя, ‑і, ж.
1. Норма, якасць, якім павінен адпавядаць той або іншы тавар, матэрыял і інш. Давесці да пэўнай кандыцыі. Пасяўная кандыцыя насення.
2. Уст. Умова дагавору, пагаднення. Выгадныя кандыцыі. Кандыцыі гандлёвага пагаднення.
[Лац. conditio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)