падману́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ма́нуты; зак., каго-што.
1. Увесці ў зман каго-н., наўмысна сказаўшы няпраўду.
Ці ты падмануў, ці на самай справе холадна на дварэ?
2. Не выканаць абяцання, ашукаць. —
Не падманеш? Прыедзеш у тэрмін? — Не падману.
|| незак. падма́нваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падма́н, -у, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абмяня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; -ме́нены; зак., каго-што.
1. Аддаць адно што-н. і атрымаць замест яго другое такой жа ці інш. вартасці.
А. кніжку ў бібліятэцы.
2. Памылкова ці наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй.
У гардэробе абмянялі паліто.
|| незак. абме́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абме́н, -у, м.
|| прым. абме́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загаво́рваць 1 і загава́рваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да загаварыць 1.
•••
Зубы загаворваць (загаварваць) — наўмысна адцягваць увагу ад чаго‑н. пабочнымі размовамі, ухіляцца ад прамога адказу.
загаво́рваць 2 і загава́рваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да загаварыць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абману́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., каго-што.
1. Схлусіць, наўмысна сказаць каму-н. няпраўду.
2. Увесці ў зман непраўдзівымі адносінамі, ашукаць.
А. пакупніка.
3. Не апраўдаць чыіх-н. спадзяванняў; не выканаць дадзеных абяцанняў, падвесці, падмануць, спакусіць.
Абяцаў быць і абмануў.
|| незак. абма́нваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абма́н, -у, м. і абма́нванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разду́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; зак., што.
1. Тое, што і раздзьмуць.
2. Наўмысна павялічыць размеры або значэнне чаго‑н. Раздуць штаты. □ Гэтыя людзі выпадак з Раманюковай каўбасой і бочкай піва раздулі да легенды. Карпюк.
3. безас. Разм. Хваравіта павялічыць у аб’ёме, зрабіць уздутым. Жывот раздула.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сабатава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак.
1. што. Наўмысна сарваць (зрываць) што‑н.; дзейнічаць супроць чаго‑н. шляхам сабатажу. Кулакі сабатавалі ўсе загады Савецкай улады: хавалі хлеб, дзе толькі маглі. Сяргейчык.
2. толькі незак. Займацца сабатажам. [Даніла:] — Але ты быў упэўнены, што хлопчык сабатуе. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ліхадзе́й ’вораг’ (Грыг., Бяльк., Шат.; шальч., навагр., Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.; пух., З нар. сл.), ’чалавек, які наўмысна робіць зло’ (Растарг.), ліхадзейства ’благія ўчынкі’ (КЭС, лаг.). Укр. лиході́й, рус. лиходей, ст.-рус., ц.-слав. лиходѣи. Прасл. lixodějь (Трубачоў, Эт. сл., 15, 92). Да lixo > ліха і dějati > дзе́яць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перадражні́ць, ‑дражню, ‑дражніш, ‑дражніць; зак., каго і без дап.
Падрабляючыся пад каго‑н., падаць у наўмысна смешным, з’едлівым тоне, выглядзе чые‑н. рухі, голас, мову і пад. — Бу-бу-бу-бу! — перадражніла Лідзін голас Люся. Карпюк. — Расказвалі, — няпэўна сказаў чырвонаармеец. — «Расказвалі», — перадражніў Чыжык. — Расказваць усякае могуць. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эско́рт, ‑у, М ‑рце, м.
Канвой, ахова, якая суправаджае каго‑, што‑н. Паказаўся ганаровы эскорт і картэж чорных бліскучых «Чаек». Карпаў. Камедыя з паліцэйскім эскортам была разыграна ўладай наўмысна, каб выдаць за сапраўднасць версію аб тым, што на канферэнцыю напаў натоўп людзей і разграміў яе. Машара.
[Фр. escorte.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нарочна ’знарок, спецыяльна’ (Сл. ПЗБ), на́рачна ’тс’ (Яруш.), нарошна ’тс’ (Бяльк.), нарошне ’знарок, наўмысна’ (ТС, Ян.), нарошні ’тс’ (Яўс., Мат. Маг.), нарошня ’тс’ (Мат. Маг.). Гл. нарок. Адрозненні ў фанетыцы адлюстроўваюць пераход чн > шн, параўн. рушнік, і розныя склонавыя формы прыметніка нарочны, ад якога ўтвораны прыслоўі (гл. Карскі 2-3, 73).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)