зае́здзіць 1, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго.
Знясіліць частай і працяглай яздой, работай. Заездзіць каня. // перан. Разм. Змучыць непасільнай работай. Кулак Лукаш на цагельні гэтак заездзіў парабка Івана Заіку, што той не пікне. Сабаленка.
зае́здзіць 2, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.
Пачаць ездзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́кіш, ‑а, м.
Разм. Складзеная ў кулак рука з прасунутым вялікім пальцам паміж указальным і сярэднім як грубы жэст у знак здзеку, пагардлівай адмовы; фіга.
•••
Кукіш з’есці гл. з’есці.
Кукіш з маслам — зусім нічога (не даць, не зарабіць, не атрымаць і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пі́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Аднакр. да пішчаць. Хоць бы птушка дзе піснула, — Ані знаку, ні следу. Лужанін.
2. Разм. Тое, што і пікнуць (у 2 знач.). [Яўхім:] — Я б іх так ліхадзеяў гэтых у кулак узяў, што і не піснулі б... Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разжа́ть сов.
1. (кулак) расці́снуць, раскамячы́ць, разня́ць;
2. (зубы) расшчапі́ць, разня́ць; (губы) растулі́ць;
3. (пружину и т. п.) распусці́ць, адпусці́ць, пасла́біць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разжима́ть несов.
1. (кулак) расціска́ць, раскаме́чваць, разніма́ць;
2. (зубы) расшчэ́пліваць, разніма́ць; (губы) расту́льваць;
3. (пружину и т. п.) распуска́ць, адпуска́ць, паслабля́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сжатьI сов.
1. в разн. знач. сці́снуць, мног. пасціска́ць;
сжать чью-л. ру́ку сці́снуць чыю́-не́будзь руку́;
сжать кого́-л. в объя́тиях сці́снуць каго́-не́будзь у абды́мках;
сжать кула́к сці́снуць кула́к;
сжать гу́бы сці́снуць гу́бы;
2. перен. (сократить) сці́снуць, скараці́ць;
сжать сро́ки сці́снуць (скараці́ць) тэ́рміны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
батра́к, ‑а, м.
Сельскагаспадарчы рабочы, якога памешчык або кулак наймаў для працы ў сваёй гаспадарцы; парабак. Абеззямеленае сялянства вымушана было ісці да памешчыка і кулака ў батракі або шукаць работу на старане. «Прырода Беларусі». Дзед мой быў вечны парабак-батрак, бацька таксама, і я парабкаваў ды батрачыў. Янкоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маладня́к, ‑у, м.
1. Маладыя жывёлы, птушкі. Яны, пяцікласнікі, узялі шэфства над калгасным маладняком, будуць жарабят даглядаць. Курто.
2. Малады лес. Дрэвы растуць, імкнуцца да сонца, дасягаюць нябачных памераў, старэюць, падаюць і трухлеюць, уступаючы сваё месца маладняку. В. Вольскі.
3. зб. Разм. Маладыя людзі, моладзь. Нас не любяць, нас баяцца Поп кудлаты і кулак, Бо рашыў за працу ўзяцца Камсамольска маладняк. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́ля, ‑і, ж.
1. Летні сорт ігруш з вялікімі і салодкімі пладамі.
2. Плод гэтай ігрушы. На грушы каля ганку Вісяць цяжкія дулі. Калачынскі.
3. Разм. груб. Кукіш, фіга. [Халуста] паказаў Настулі кулак, а яна яму дулю, і гутарка на гэтым кончылася. Чарнышэвіч.
•••
Даць (паднесці, паказаць) дулю гл. даць.
Дулю з’есці гл. з’есці.
Дулю табе (яму, ім і пад.) пад нос — лаянкавы выраз для катэгарычнага аднаўлення або нязгоды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свіста́ць несов.
1. в разн. знач. свиста́ть, свисте́ть;
дрозд сві́шча — дрозд сви́щет;
на сенажа́ці сві́шчуць ко́сы — на лугу́ сви́щут ко́сы;
с. усі́х наве́рх — свиста́ть всех наве́рх;
2. (издавать свист с помощью прибора) свисте́ть;
параво́з сві́шча — парово́з свисти́т;
с. у ду́дку — свисте́ть в ду́дку;
3. (литься) свиста́ть, хлеста́ть;
кроў сві́шча з ра́ны — кровь сви́щет (хле́щет) из ра́ны;
◊ с. у кула́к — свисте́ть (свиста́ть) в кула́к;
ве́цер ~шча ў кішэ́нях — ве́тер свисти́т в карма́нах
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)