То́віст ’тоўсты’ (Нас.). Кароткая форма прыметніка то́ўсты (< *tl̥stъ) з заменай в білабіяльнага w (< l̥) на в.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падзе́йнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., на каго-што і без дап.
Аказаць нейкае дзеянне, уздзеянне, уплыў. Лякарства падзейнічала добра. □ Гэта кароткая прамова дырэктара неяк асабліва падзейнічала на Любу. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́сенька, ‑і, ДМ ‑ньцы; Р мн. ‑нек; ж.
Памянш.-ласк. да песня; кароткая дзіцячая песня.
•••
Песенька (песня) чыя спета — канец чыйго‑н. жыцця, шчасця, поспехаў, славы і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лінёк 1, лінька, м.
Разм. Памянш.-ласк. да лінь 1.
лінёк 2, лінька, м.
Уст. Кароткая смоленая вяроўка з вузлом на канцы, якая служыла на суднах для пакарання матросаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Спанцы́рка ‘верхняя жаночая кароткая вопратка’ (ТС). Бадаць, праз польск. spencer, spencerek ‘кароткая куртка, каптан’, ням. Spéncer, Spénzer ‘жаночая кофта; вузкі каптан’. Запазычана з англ. spencer ‘куртка, кароткі сурдут’, што паходзіць ад імені лорда Спенсера, які ў 1796 г. увёў ва ўжытак такі тып адзення (Брукнер, 508; Фасмер, 3, 733; ЕСУМ, 5, 368).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
верабе́й, -б’я́, мн. -б’і́, -б’ёў, м.
Невялікая птушка атрада вераб’іных з карычнева-шэрым апярэннем, якая жыве пераважна паблізу чалавека.
◊
Стрэляны або стары верабей — вопытны, бывалы чалавек.
|| памянш. верабе́йка, -і, мн. -і, -аў, м.
|| прым. вераб’і́ны, -ая, -ае.
Вераб’іная ноч (кароткая летняя ноч, а таксама ноч з бесперапыннай навальніцай і зарніцамі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фра́за, -ы, мн. -ы, фраз, ж.
1. Закончанае выказванне.
Кароткая ф.
2. Напышлівы выраз, якім прыкрываецца беднасць, ілжывасць зместу.
Не даклад, а пустыя фразы.
3. У музыцы: рад гукаў або акордаў, якія ўтвараюць невялікую, адносна закончаную частку музычнай тэмы, мелодыі.
|| прым. фра́завы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Ф. акцэнт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сардэ́лька 1, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Тоўстая кароткая сасіска.
сардэ́лька 2, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Тое, што і сардзіна (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэзу́ра, ‑ы, ж.
Спец.
1. Паўза ў вершаваным радку, абавязковая для пэўнага вершаванага памеру. Вялікая цэзура. Малая цэзура.
2. Кароткая паўза ў музычнай мелодыі паміж асобнымі часткамі. Меладычная цэзура. Ладавая цэзура.
[Лац. caesura.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пара́да ’прапанова, як дзейнічаць, рада; сумеснае абмеркаванне чаго-небудзь, кароткая нарада’. З польск. porada ’тс’. Гл. яшчэ ра́да, ра́дзіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)