вы́матаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Зрасходаваць матаючы; зматаць. Выматаць маток нітак.
2. перан. Знясіліць, змардаваць. Я думаю, што фашысты знарок выбралі такую тактыку, каб выматаць нашы сілы. Шамякін.
3. перан. Разм. Прымусіць паступова выдаткаваць што‑н.; выцягнуць, забраць па частках усё. Выматаць усе грошы.
•••
Выматаць усю душу (духі, нервы, кішкі) — змучыць, давесці да знямогі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
похи́тить сов.
1. вы́красці, мног. павыкрада́ць, павыкра́дваць, укра́сці, скра́сці;
похи́тить докуме́нты вы́красці (укра́сці, скра́сці) дакуме́нты;
2. перен. забра́ць, мног. пазабіра́ць; узя́ць;
смерть похи́тила его́ смерць забра́ла яго́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папрыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
1. што. Прыняць, узяць з рук у рукі, у сваё распараджэнне ўсё ці частку таго, што здаюць, перадаюць, уручаюць.
П. кнігі ад чытачоў.
П. тэлеграмы.
2. каго (што). Залічыць у склад чаго-н. усіх, многіх.
П. выпускнікоў школ на работу.
3. каго (што). Дапусціць да сябе для агляду, для размовы па якіх-н. справах усіх, многіх.
П. хворых.
П. наведвальнікаў.
4. што. Зняць, забраць адкуль-н. усё, многае.
П. посуд са стала.
5. што і без дап. Прымаць некаторы час.
П. лякарства месяц.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забра́тьI сов.;
1. в разн. знач. забра́ць, мног. пазабіра́ць;
2. (взять) узя́ць;
3. (набрать, купить) набра́ць;
4. (получить, приобрести) займе́ць, узя́ць;
5. портн. залажы́ць; см. забира́тьI.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забіра́ць несов.
1. (брать себе, захватывать) забира́ть;
2. (конфисковать) забира́ть; изыма́ть;
3. (уводить, уносить с собой; арестовывать) забира́ть, брать;
4. брать, принима́ть;
5. (уменьшать размеры — о платье) убира́ть;
1-5 см. забра́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адхрысці́цца, ‑хрышчуся, ‑хрысцішоя, ‑хрысціцца; зак., ад чаго.
Разм. Адвязацца, адчапіцца ад каго‑, чаго‑н.; хрысцячыся, пазбавіцца, паводле ўяўлення набожных людзей, ад нячыстай сілы. [Сымонка:] — Дзедка, чуеш: во — спявае! Ці ж не чуеш, дзедка? Вунь! — Гэта здань твая такая: Адхрысціся, хлопча, плюнь! Колас. // перан. Адкараскацца, адгаварыцца, адвязацца. Андрэй Руды хацеў забраць сваіх старых у мястэчка, але тыя адхрысціліся: — Ідзі ты ад нас, згінь! Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссы́пка, ‑і, ДМ ‑пцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. ссыпа́ць — ссы́паць (у 1 знач.).
2. Разм. Уст. Зерне, якое здавалі бацькі вучняў сельскіх школ на патрэбы школы. [Саханюк:] — Я грунтуюся на цыркуляры дырэкцыі народных вучылішчаў, які зазначае, што раз была пастанова валаснога сходу даваць ссыпку, дык ваша вёска не мае права яе адабраць. Вось чаму я і прыехаў забраць гэту ссыпку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
отобра́ть сов.
1. (взять обратно) узя́ць, забра́ць, мног. пазабіра́ць; (насильно) адабра́ць, мног. паадбіра́ць;
отобра́ть биле́ты при вхо́де забра́ць (пазабіра́ць, узя́ць) біле́ты пры ўвахо́дзе;
отбери́ у него́ мою́ кни́гу адбяры́ ў яго́ маю́ кні́гу;
2. (выбрать) адабра́ць, мног. паадбіра́ць, вы́браць, мног. павыбіра́ць;
отобра́ть спе́лые я́блоки адабра́ць (паадбіра́ць, вы́браць, павыбіра́ць) спе́лыя я́блыкі;
3. (собрать путём опроса) офиц. узя́ць;
отобра́ть свиде́тельские показа́ния узя́ць паказа́нні све́дак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кій, кія, м.
1. Прамая тонкая палка. Выламаць кій. Арэхавы кій. // Палка для апоры пры хадзьбе. Цётка абапіралася на тоўсты бярозавы кій (дагэтуль ніхто яе з кіем не бачыў), і рукі яе калаціліся. Шамякін.
2. Доўгая прамая палка з патанчэннем на канцы для гульні ў більярд.
•••
Не кіем дык палкай; ці кіем ці палкай — усё роўна, тое самае.
У старца кій адабраць — забраць у беднага апошняе.
[Польск. kij.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скра́сці, скраду, скрадзеш, скрадзе; зак., каго-што.
1. Разм. Украсці, цішком узяць для сябе што‑н. чужое. Ну, чым кепскія нашы местачковыя суседзі.., што яны благое зрабілі.., хіба толькі, як я памятаю, хлопцы пару гусей скралі, дык гэта ж глупства. Лынькоў. // Сілаю забраць. Тваіх здабыткаў ворагу не скрасці, Як не спыніць нястрымны часу рух. Звонак. // Пераманіць. Скрасці гарманіста з вечарынкі.
2. Зак. да скрадваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)