часо́вы вре́менный; преходя́щий; мину́тный;
ч. по́спех — вре́менный (преходя́щий, мину́тный) успе́х;
ч. жыха́р — вре́менный жи́тель
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жиле́ц жыле́ц, род. жыльца́ м., жыха́р, -ра́ м.; (квартирант) кватара́нт, -та м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бю́ргер, ‑а, м.
1. Уст. Гарадскі жыхар; гараджанін (у Германіі і некаторых іншых краінах).
2. перан. Абывацель, мешчанін.
[Ням. Bürger.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры́гарадны, -ая, -ае.
1. гл. прыгарад.
2. Які знаходзіцца, размешчаны ў прыгарадзе, у наваколлі горада.
П. жыхар.
П. завод.
3. Пра транспарт: не далёкі, які абслугоўвае блізкія ад горада раёны.
П. аўтобус.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засцянко́вец, ‑коўца, м.
Гіст. Жыхар засценка 2. Мазавецкі стаяў у натоўпе навакольных засцянкоўцаў ля касцёла і чакаў канца імшы. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калані́ст, ‑а, М ‑сце, м.
Жыхар калоніі (у 2, 3 знач.). Некалі ў Маскве жыў нашчадак даўніх немцаў-каланістаў. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лясу́н, лесуна, м.
У славянскай міфалогіі — жыхар лесу, лясны дух. Міжвольна прыгадаліся страшныя казкі пра чарцей, лесуноў і ведзьмаў... Ваданосаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тузе́мец ‘карэнны жыхар якой-небудзь краіны, мясцовасці, абарыген’ (ТСБМ), ст.-бел. туземець: ꙗко…родивыисѧ оу васъ (Скарына, ГСБМ), сюды ж тузе́мскі ‘мясцовы паводле паходжання, прадукцыі’ (Нас.), тузе́мшчына ‘мясцовы выраб’ (там жа). Запазычана з ц.-слав. тъземьць ‘мясцовы жыхар’ (Арол, 4, 114), параўн. укр. тузе́мець, рус. тузе́мец, польск. tuziemiec, чэш. tuzemec ‘тс’. Паводле Праабражэнскага (Труды ИРЯ, 1, 14), Фасмера (4, 115), лексема ўтворана ад ту‑ ‘тут’ і земьць ‘прыродны жыхар’. Не выключана, аднак, утварэнне ад тъ ’гэты’ < прасл. *tъ ‘тс’ і земьць ‘жыхар’ (< *zem‑ьcь ад *zemь ‘зямля’) — ‘жыхар гэтай зямлі’, параўн. аналагічнае рус.-ц.-слав. сеземьць ‘туземец’ (Сразн., 3, 324), стараж.-рус. тоземьць ‘жыхар той зямлі’. Апошняе схіляе да думкі пра першасную форму з *tъ‑, а формы з *tu‑ — вынік народнай этымалогіі (ESJSt, 17, 1004).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
навасёл, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Той, хто пасяліўся ў новым доме або кватэры.
Першыя навасёлы.
2. Новы пасяленец, жыхар, які аднекуль прыехаў.
Радасна сустрэць навасёлаў.
|| ж. навасёлка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
алімпі́ец, ‑пійца, м.
1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — бог, жыхар Алімпа.
2. Пра чалавека з урачыста важным, велічна спакойным абліччам.
3. Удзельнік алімпійскіх гульняў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)