хмылі́цца, -лю́ся, хмы́лішся, хмы́ліцца; незак.
1. Злосна ўхмыляцца.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыціскаць вушы да галавы (пра каня).
Конь хмыліцца, можа ўбрыкнуць.
|| зак. ухмылі́цца, -мы́ліцца (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мо́рда, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, морд і -аў, ж.
1. Пярэдняя частка галавы ў жывёлы.
2. Твар чалавека (разм., груб.).
|| памянш.-ласк. мо́рдачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чэ́рап, -а, мн. чарапы́, чарапо́ў, м.
1. Косці, якія ўтвараюць цвёрдую аснову галавы ў пазваночных.
Траўма чэрапа.
2. часцей мн. Абломак, аскепак разбітага глінянага, шклянога і пад. посуду.
|| прым. чарапны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скрут,
У выразе: на скрут (злом) галавы — не думаючы, безразважна, неабачліва. [Куксёнак:] — Іншы раз цвярозы чалавек нізавошта не пойдзе на рызыку, а выпіўшы, ён табе на скрут галавы пойдзе. Сабаленка. Кінуцца вось так у кусты на скрут галавы і бегчы, .. куды глядзяць вочы, абы .. не ісці да таго невядомага і страшнага Шылахвоста. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мікрацэфа́лія, ‑і, ж.
Спец. Вельмі малы аб’ём чэрапа галавы, недаразвітая галава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шампу́нь, ‑ю, м.
Мыльная духмяная вадкасць або парашок для мыцця галавы.
[Ад англ. shampooing — мыццё.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
танзу́ра, ‑ы, ж.
Выбрытае месца на макаўцы галавы ў духоўных каталіцкіх асоб.
[Ад лац. tonsura — стрыжка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
німб, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Сімвал святасці — ззянне ў выглядзе круга вакол галавы (на іконах, карцінах рэлігійнага зместу).
2. перан. Атмасфера славы, поспеху вакол каго-, чаго-н.
Н. славы.
|| прым. ні́мбавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
безгало́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае галавы; пазбаўлены галавы.
2. перан. Пра чалавека з невялікімі разумовымі здольнасцямі. Вось сапраўды, Калі хто безгаловы, Таго не выратуе ад бяды І мудрае, ад сэрца слова. Валасевіч. // Няўважлівы, рассеяны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вярхо́віца ’верх галавы, сярэдзіна верхняй часткі галавы, дзе бывае лысіна’ (навагр., стаўб., З нар. сл.); ’лоб’ (стаўб., КЭС), верхо́віца ’цемя’ (петрык., Шатал.) узнікла ў выніку субстантывацыі прыметніка *вярховы ’верхні’ (< vьrx‑ovъ‑) пры дапамозе суф. ‑іц‑а (< ic‑a). Да верх (гл.). Параўн. ст.-рус. верхъ ’цемя, макаўка’ (з XVI ст.), верховица ’цемя, макаўка, верхняя частка галавы’ (з XVII ст.), рус. вяц., горк. верховка ’цемя галавы раскольніка, якое выстрыгалася, паводле звычаяў веры, як у ксяндза’, літ. viršū́nė ’вяршок, макаўка, вершаліна’, viršùgalvis, galvóvtršis ’цемя, макаўка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)