цыкліза́цыя, ‑і, ж.
Аб’яднанне ў цыкл. Цыклізацыя работы рухавіка. □ Да закончаных цыклаў, да цыклізацыі меў вялікую прыхільнасць такі майстар верша, як Валерый Брусаў. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азо́ранасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан азоранага. Мяккая задуменнасць і ўнутраная душэўная азоранасць яго [Куляшова] верша, увесь час суправаджаюцца моцнымі, цвёрдымі, мужнымі інтанацыямі і рытмамі. Перкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канста́нта, ‑ы, ж.
1. Пастаянная велічыня (у матэматыцы, фізіцы, хіміі). Канстанта цеплаправоднасці.
2. Пастаянны элемент, часцей пастаянны націск на пэўным складзе, у рытмічнай арганізацыі верша.
[Ад лац. constans.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
словаспалучэ́нне, ‑я, н.
Тое, што і словазлучэнне. Адной з асаблівасцей паэтычнага стылю Тараса Шаўчэнкі з’яўляецца багатае насычэнне верша ідыяматычнымі ўкраінскімі выразамі — украінізмамі, устойлівымі словаспалучэннямі. Палітыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рытм, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Раўнамернае чаргаванне якіх-н. элементаў (гукавых, рухальных).
Музычны р.
Р. верша.
Р. рухаў.
Танцавальныя рытмы.
Сардэчны р.
2. перан. Наладжаны ход чаго-н., размеранасць у праходжанні чаго-н.
Р. жыцця.
Рабочы р.
|| прым. рытмі́чны, -ая, -ае і ры́тмавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тамта́м, ‑а, м.
Ударны музычны інструмент, разнавіднасць гонга. У цяжкаватых .. рытмах гэтага верша нібы адчуваецца няўхільнае нарастанне глухога гулу, трывожнага і пагрозлівага, як гукі славутых тамтамаў. Бугаёў.
[Фр. tam-tam з інд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канцо́на, ‑ы, ж.
1. Род лірычнага верша ў італьянскай і старафранцузскай паэзіі сярэдніх вякоў і эпохі Адраджэння.
2. Лірычная песня, якая па гучанню набліжаецца да італьянскай народнай песні.
[Іт. canzone.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ На́рат 1 ’чорт?’: Каровы карат не возьме (Адамчык), на́ратка: шукаць нараткі ’шукаць бяды сабе, на сваю галаву’ (карэл., Янк. Мат.). Няясна. Магчыма, мае агульнае паходжанне з парт ’упарты, наравісты чалавек’ (з *на + рътъ ’вастрыё’, гл. Фасмер, 3, 46) або з наридка ’чары’ (гл.). Не выключана сувязь з карат ’нерат, верша’, пераносна ’безвыходнае становішча’ ў сувязі з канструкцыяй рыбалоўнай лавушкі.
◎ На́рат 2 ’нерат, верша’ (Сл. ПЗБ), нараток ’тс’ (полак., З нар. сл.: докш., Сл. ПЗБ), ’вераўчаная сетка ў форме мяшка, у якую кладуць сена для каня, адпраўляючыся ў далёкую дарогу’ (полац., Нар. лекс.; міёр., Нар. сл.; в.-дзв., Шатал.; Сл. ПЗБ). Гл. норат, нерат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
до́льнік, ‑а, м.
Від трохскладовага верша, пераходнага ад сілаба-танічнага да танічнага, у якім дапускаецца пропуск аднаго-двух ненаціскных складоў, радзей аднаго націскнога, або дабаўленне аднаго ненаціскнога склада ўнутры радка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стрыжнявы́, ‑ая, ‑ое.
Разм. Тое, што і стрыжнёвы (у 1, 3 знач.). Пачуццё асабістай годнасці і актыўнасць натуры — стрыжнявыя рысы характару маці з верша «Ткала я, ткала палотны». У. Калеснік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)