пейза́ж, -у і -а, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Агульны выгляд якой-н. мясцовасці, краявід.

Беларускія пейзажы.

Нарачанскі п.

2. -а. Малюнак краявіду, а таксама апісанне прыроды ў мастацкім творы.

Выстаўка пейзажаў вядомага мастака.

Палескія пейзажы ў творах Якуба Коласа.

|| прым. пейза́жны, -ая, -ае.

П. жывапіс.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

іканагра́фія, -і, ж. (спец.).

1. Вывучэнне, апісанне вобразаў якіх-н. асоб або сюжэтаў у творах жывапісу або скульптуры.

І.

Якуба Коласа.

2. зб. Сукупнасць такіх мастацкіх адлюстраванняў.

3. Сукупнасць правіл, якіх павінен прытрымлівацца мастак пры адлюстраванні рэлігійных або міфалагічных сюжэтаў і асоб.

|| прым. іканаграфі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

статы́чны

1. мех., физ. стати́ческий;

с. разлі́к — стати́ческий расчёт;

~ная электры́чнасць — стати́ческое электри́чество;

2. стати́ческий; стати́чный;

~нае апіса́нне — стати́ческое описа́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Гарні́за ’ўзор у шалёўцы’ (Сцяшк.). Таго ж паходжання, што і гарніз, карніз (да апошняга гл. апісанне семантыкі ў Сцяшк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыродаапіса́льны, ‑ая, ‑ае.

Які апісвае прыроду, змяшчае ў сабе апісанне прыроды. Маляўнічая прыродаапісальная лірыка [Максіма Танка] здзіўляе і вабіць сваёй пластыкай. Бугаёў. Заўважым, што ў лірыцы Багушэвіча амаль няма прыродаапісальных, любоўных вершаў. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іканагра́фія, ‑і, ж.

1. Сістэматычнае вывучэнне і апісанне мастацкіх палотнаў, прысвечаных якой‑н. тэме або асобе, вытлумачэнне іх сэнсу, сімволікі і пад.

2. зб. Сукупнасць мастацкіх палотнаў, аб’яднаных адной тэмай, сюжэтам.

[Ад грэч. eikōn — малюнак, выраз і graphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Празрэ́ткі (мн. л.) ’прыстасаванне для навівання пражы на вал красён’ (стаўб., Сл. ПЗБ). Апісанне прыстасавання адсутнічае, таму можна выказаць толькі некаторыя меркаванні. Да рэдкі?

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гары́пні ’назва гульні гарэлкі’, гары́пень ’той, хто застаўся без пары ў гэтай гульні’ (Нас.). Ад прыпеву «гары пень» у гэтай гульні (апісанне гл. у Насовіча).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

по́бач.

1. прысл. Адзін каля аднаго.

Мужчыны ішлі п.

2. прыназ. з Р. Блізка каля каго-, чаго-н., поруч з кім-, чым-н.

Ісці п. воза.

◊

Побач з (са), прыназ. з Т —

1) зусім блізка ля каго-, чаго-н.

Наша хата стаіць п. са школай;

2) адначасова, разам з чым-н.

П. са складаннем слоўніка праводзілася манаграфічнае апісанне лексікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Саба́кі ’гульня’ (Бяльк.). Рус. паўн. соба́ка ’палка, якой ганяюць сучку, шар у гульні’, укр. соба́ка ’назва некаторых з гуляючых у гульню пыж’. Да сабака 1, 2, але семантычная матывацыя няясная, паколькі апісанне гульні адсутнічае.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)