Verbum

замаро́зіць, -о́жу, -о́зіш, -о́зіць; -о́жаны; зак.

1. каго-што. Падвергнуць дзеянню холаду, даць замерзнуць, застыць.

З. рыбу.

З. садавіну.

2. што. Моцна астудзіць (разм.) 3. віно.

3. што. Абязболіць які-н. участак цела спецыяльнымі сродкамі (разм.).

З. зуб.

4. перан., што. Пакінуць на ранейшым узроўні або нявыкарыстаным.

З. сродкі.

З. будаўніцтва.

|| незак. замаро́жваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. замаро́жванне, -я, н. і замаро́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 3 знач.).

зарва́цца, -рву́ся, -рве́шся, -рве́цца; -рвёмся, -рвяце́ся, -рву́цца; -рві́ся; зак. (разм.).

1. Вырвацца, зайсці далёка наперад у час атакі, наступлення.

2. перан. Не разлічыўшы сваіх сіл, магчымасцей, правоў, занадта далёка зайсці ў чым-н.

З. ў сваіх патрабаваннях.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Абарвацца ўнутры чаго-н. (пра нітку).

Нітка зарвалася ў клубку.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна спыніцца, абарвацца.

Голас зарваўся.

|| незак. зарыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

заступі́ць, -уплю́, -у́піш, -у́піць; зак.

1. каго-што. Замяніць, замясціць.

З. старога майстра ля станка.

2. на што і без дап. Замяніўшы каго-н., прыступіць да работы.

З. на дзяжурства.

З. на пост.

3. каго-што. Загарадзіць, засланіць сабой.

З. каго-н. сабой.

4. што каму. Загарадзіць, зрабіць перашкоду.

З. дарогу каму-н. (таксама перан.: перашкодзіць дзейнасці каго-н.).

5. што. Пераступіць.

Конь заступіў ляйчыну.

|| незак. заступа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

заце́рці, затру́, затрэ́ш, затрэ́; затро́м, затраце́, затру́ць; зацёр, -це́рла; затры́; -цёрты; зак.

1. што. Тручы, зрабіць нябачным, знішчыць.

З. надпіс.

З. мокрыя сляды на падлозе.

2. каго-што. Сціснуць, пазбавіць магчымасці свабодна рухацца.

Ільды зацёрлі карабель.

З. у натоўпе.

3. перан., каго (што). Наўмысна перашкодзіць каму-н. праявіць сябе, прасунуцца па службе (разм.).

З. маладога спецыяліста.

4. што. Прыгатаваць расціраннем, замешваннем.

З. муку.

|| незак. заціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

ззя́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.

1. Вылучаць ззянне.

Ззяюць зоркі.

На грудзях ветэрана ззяюць узнагароды.

2. перан., чым і ад чаго. Блішчаць, выражаючы якія-н. пачуцці (пра вочы), або свяціцца радасцю, шчасцем і пад. (пра чалавека).

Вочы ззяюць ад шчасця.

Твары людзей ззялі радасцю.

3. Тое, што і зеўраць.

У адной са сцен ззяла вялікая прабоіна.

|| наз. ззя́нне, -я, н. (да 1 знач. і пра вочы, твар, да 2 знач.).

злі́цца, злію́ся, зліе́шся, зліе́цца; зліёмся, зліяце́ся, злію́цца і салью́ся, салье́шся, салье́цца; сальёмся, сальяце́ся, салью́цца; зліўся, зліла́ся, -ло́ся; зліся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Злучыцца ў адзін паток (пра вадкае, цякучае).

Ручаі зліліся ў рэчку.

2. перан. Аб’яднацца, растварыўшыся адно ў другім, саставіць адно цэлае.

Грукат гармат зліўся ў суцэльную кананаду.

К вясне партызанскія атрады зліліся.

Нашы намаганні зліліся.

|| незак. зліва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца

|| наз. зліццё, -я́, н.

імкну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; незак.

1. Хутка рухацца, накіроўвацца куды-н.; старацца трапіць куды-н., быць дзе-н. або стаць кім-н.

Ручаі імкнуцца да ракі.

І. ў Парыж.

Усёй душой і. да сябра.

2. Настойліва дамагацца чаго-н., старацца дасягнуць чаго-н.

І. да свабоды.

І. да міру.

3. перан. Адчуваць цягу да каго-, чаго-н.

І. да авіятараў.

|| наз. імкне́нне, -я, н.

кама́ндаваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; незак.

1. Вымаўляць словы каманды, аддаваць каму-н. каманду.

2. кім-чым. Быць камандзірам.

К. палком.

К. парадам.

3. перан., кім-чым, над кім-чым і без дап. Загадваць, аддаваць распараджэнні (разм.).

Ніхто не любіць, каб ім камандавалі.

|| зак. скама́ндаваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй (да 1 і 3 знач.) і закама́ндаваць, -дую, -дуеш, -дуе; -дуй; -даваны (да 1 знач.).

|| наз. кама́ндаванне, -я, н. (да 2 знач.).

каме́дыя, -і, мн. -і, -дый, ж.

1. Драматычны твор з вясёлым, забаўным або сатырычным сюжэтам, а таксама спектакль або фільм па сцэнарыі такога твора.

Музычная к.

2. перан. Крывадушныя паводзіны, разыгрыванне якой-н. ролі, сцэны з пэўнай мэтай.

Што за к.!

Гавары як ёсць!

◊

Ламаць (разыгрываць, строіць) камедыю (разм., неадабр.) — крывадушнічаць, прытварацца.

|| прым. камеды́йны, -ая, -ае (да 1 знач.) і камі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Камедыйны акцёр.

Камічная опера.

кана́л, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Штучнае рэчышча, напоўненае вадой.

Асушальны к.

2. Вузкая поласць у выглядзе трубы, трубкі ўнутры чаго-н. (спец.).

К. ствала гарматы.

3. Лінія сувязі, камунікацыі.

Перадача вядзецца па трох каналах.

4. Тое, што і тэлеканал.

Пераключыць тэлевізар на больш цікавы к.

5. звычайна мн., перан. Шляхі, сродкі для дасягнення чаго-н.

Дыпламатычныя каналы.

|| прым. кана́льны, -ая, -ае (да 1, 2 і 3 знач.).