Ізумруд. Першакрыніца: грэч. σμάραγδος. У ст.-бел. шмарагдъ, шмаракгдъ (1518 г.) с ст.-польск. szmaragd (Булыка, Лекс. запазыч., 141; Гіст. лекс., 94). Ст.-бел. смарагдъ, змарагдъ, измарагдъ < ст.-рус. смарагдъ, змарагдъ, измарагдъ (Булыка, там жа). Ізумруд нясе адбітак цюрк. пасрэдніцтва: ст.-рус. изумрудъ < тур. zümrüd < перс.-араб. zumurrud < з грэч. Гл. Праабражэнскі, 1, 226; Фасмер, 2, 123–124; Шанскі, 2, I, 44.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Абяца́ць, абяцанка, абяцанне; ст.-бел. обицяти (Нас. Гіст.), обецати з 1489 (Булыка, Запазыч.) < польск. obiecać (гл. Пальцаў, Лекс. і грам., 38).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бато́н. Бел. бато́н, укр. бато́н, мабыць, з рус. бато́н (а гэта з франц. bâton ’палка, жазло’, гл. Шанскі, 1, Б, 57).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вула́н1 ’фальбона’ (Сцяшк.). Вуснае запазычанне з рус. вола́н ’тс’. Гл. валан.

Вула́н2 ’улан’ (Бірыла, Бел. антр., 2). Гл. улан.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выдзі́рства ’грабежніцтва, прыгнёт’ (Нас.). Запазычанне з польск. wydzierstwo ’тс’. Параўн. ст.-бел. выдерца ’мучыцель’, таксама запазычанне з польск. (Булыка, Запазыч., 73).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Віля ’віла’ (КТС). Запазычана з польск. willa ’тс’ у вымаўленні замежных слоў у бел. мове ў 20‑х гадах XX ст.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Га́йніць ’ганьбіць’ (Мат. Гом., 3). Фанетычнай зменай з га́ніць ’тс’ (гл.). Параўн. аналагічную з’яву ў словах тыпу бел. дыял. ба́йня < ба́ня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гары́ца ’невялікая горка’ (Сл. паўн.-зах.). Трубачоў (Эт. сл., 7, 45) разглядае прасл. *gorica (памянш. ад *gora), але без бел. матэрыялу.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дабра́нац ’добрай ночы’. Запазычанне з польск. dobranoc ’тс’. Гл. Арашонкава, Бел.-польск. ізал., 10 (карта на с. 13). Параўн. дабра́нач, дабра́нец.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Квадра́т ’роўнастаронні прамавугольнік’ (ТСБМ). Ст.-бел. квадратъ ’квадрат’ (з 1599 г.). Запазычанне з ням. Quadrat < лац. quadratum ’тс’ (Булыка, Запазыч., 144).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)