пагадава́цца, ‑дуемся, ‑дуецеся, ‑дуюцца; зак.

Выгадавацца, вырасці — пра ўсіх, многіх. Жонкі ў .. [Піліпа Андрэевіча] няма, а дзеці пагадаваліся ўжо і ўсе трое жывуць, як кажуць, на сваім хлебе. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пад’е́здны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пад’езда (у 3 знач.). Пад’ездныя дзверы. □ Навіцкі парадаваўся, што нікога няма ля пад’езднай лаўкі, хутка шмыгнуў у пяціпавярховы дом. Далідовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паскупе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.

Стаць скупым, скупейшым. Былы ясенец Пракоп Зязюля.. пад старасць ці паскупеў, ці жонка адвучыла — выпіваў рэдка. Арочка. Няма пашы. Надоі паскупелі. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паўсу́так, адз. няма.

Палавіна сутак. [Мікола:] — А ў рудніках, а пры тачках, пры станках стаяць па паўсутак, думаеш, весела, думаеш, спяваць хочацца, калі людзі падаюць ад стомы? Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суадно́сіны, ‑сін; адз. няма.

Узаемныя адносіны; узаемная сувязь, залежнасць розных велічынь, прадметаў, з’яў. Суадносіны сіл. □ Усе зычныя знаходзяцца ў пэўных суадносінах, утвараючы сістэму зычных беларускай мовы. Юргелевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

удву́х, прысл.

У колькасці двух мужчын. Віця папрасіў, каб з ім адпусцілі і Федзю. — У яго нікога няма. А так мы з’ездзім разам, удвух будзе весялей... Нядзведскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чаявы́я, ‑ых; адз. няма.

Разм. Грошы, якія даюць за дробныя паслугі, абслугоўванне (афіцыянту, швейцару і інш.). На станцыях я бегаў за кіпятком, за што меў «чаявыя». Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экскрэме́нты, ‑аў; адз. няма.

Спец. Ператраўленая ежа (кал, мача). Нярэдка адзін з адноркаў іграе ролю «прыбіральні». У ім барсук складвае свае экскрэменты і засыпае іх пяском. «Беларусь».

[Лац. excrementum — выдзяленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гапцава́ць ’многа есці’ (Шат.). Няма ў рус. і ўкр. мовах у гэтым значэнні. Фармальна падыходзіць для параўнання ўкр. гопцюва́ти ’танцаваць гопаючы; скакаць (аб конях)’, але семантыка вельмі адрозніваецца. Таму можна меркаваць, што бел. лексема гэта нейкае жаргоннае слова, магчыма, запазычана з укр. мовы і ўжываецца ў метафарычным значэнні. Паколькі пакуль няма дадатковых даных аб гісторыі слова гапцава́ць у бел. мове, то больш пэўнага аб ім сказаць нічога нельга.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бала́чка ’размовы, пустаслоўе’. Укр. бала́чка, балачки́ (мн.) ’тс’. У рус. мове ў гэтым значэнні няма. Бел.-укр. утварэнне (суфіксам ‑ка) ад дзеяслова бала́каць ’размаўляць’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)