чатырохба́льны, ‑ая, ‑ае.

Сілаю ў чатыры балы. Чатырохбальны вецер. □ Штарміла. Не надта, праўда, але і чатырохбальнай сілы хапала, каб страціць сон, бо да гэтых чатырох прымешваліся яшчэ і балы свайго душэўнага неспакою, які ўсчаўся нечакана і хуткага зацішку не абяцаў. Карамазаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпурля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.

Разм.

1. чым. Кідацца чым‑н. адзін у аднаго. [Вучні] цягалі цяжкія кашы бульбы да буртоў, рагаталі, спявалі, шпурляліся грудкамі. Дуброўскі. // Кідаць што‑н. Вецер злосна шпурляецца Ў твары сухімі лістамі. Панчанка.

2. Зал. да шпурляць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

опыли́ть сов.

1. (подвергнуть опылению) бот. апылі́ць;

ве́тер опыли́л цвето́к ве́цер апылі́ў кве́тку;

2. (порошком) с.-х. апылі́ць; (раствором) апы́рскаць, мног. паапы́рскваць;

опыли́ть поражённые виногра́дники апылі́ць (апы́рскаць) пашко́джаныя вінагра́днікі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ре́зкий

1. в разн. знач. рэ́зкі;

ре́зкий ве́тер рэ́зкі ве́цер;

ре́зкая боль рэ́зкі боль;

ре́зкий тон рэ́зкі тон;

ре́зкая кри́тика рэ́зкая кры́тыка;

2. (о звуке, голосе) рэ́зкі; (пронзительный) прарэ́злівы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

я́ростный

1. (полный гнева, разъярённый) лю́ты, разлютава́ны, раз’ю́шаны, зло́сны;

я́ростное мще́ние лю́тая по́мста;

я́ростный взгляд разлютава́ны (зло́сны) по́гляд;

2. (неистовый) шалёны;

я́ростная ата́ка шалёная ата́ка;

я́ростный ве́тер шалёны ве́цер.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ве́яць несов., в разн. знач. ве́ять; (очищать веянием — ещё) прове́ивать, провева́ть; (дуть, мести — ещё) вью́жить;

в. жы́та — ве́ять рожь;

ве́е ве́цер — ве́ет ве́тер;

ад ліп ве́яла мёдам — безл. от лип ве́яло мёдом;

ад яго́ слоў ве́яла стры́манай ла́скай і кло́патам — безл. от его́ слов ве́яло сде́ржанной ла́ской и забо́той;

◊ куды́ ве́цер ве́е (дзьме) — куда́ ве́тер ду́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ На́па ’зачэп пры лоўлі рыбы сеткай, вудай’: Невода зачапіла, то папа (ТС). Калі гэта не памылковы запіс (апіска, магчыма, *чапа, ад чапляць і пад.), то ў якасці рыбалавецкага або плытніцкага тэрміна можна звязаць з ням. Napf ’чашка, міска’, параўн. таксама в.-луж. пор, пура ’чэрап, галава’ (з ням., Шустар-Шэўц, 2, 1020), г. зн. ’выступаючая частка дна, выступ і пад.’, або з ням. Nypa ’вузлік на тканіне’. Значная колькасць запазычанняў з ням. у гэтай сферы робіць такое дапушчэнне верагодным, аднак застаецца актуальным пошук непасрэднай крыніцы запазычання. Такой крыніцай магло быць і іт. пара, прадстаўленае таксама ў славен. і серб.-харв. са значэннем ’страха над камінам; паліца; зэдлік’, блізкім да значэння ’выступ на дне’, што не здаецца зусім неверагодным, улічыўшы наяўнасць значнага пласта італьянізмаў у рыбалавецкай лексіцы дняпроўскага басейна тыпу ўжо вядомых трымук‑ тин ’паўночны вецер’, epśea ’ўсходні вецер’, як і іншых міжземнаморскіх тэрмінаў тыпу таласи ’зыб’, зафіксаваных у паўднёва-ўсходняй Беларуса

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зварухну́ць сов., однокр. шевельну́ть; дви́нуть; (о траве, листве и т.п.) шелохну́ть;

ве́цер не ~ну́ў травы́ — ве́тер не шелохну́л травы́;

◊ па́льцам не з. — па́льцем не шевельну́ть (не дви́нуть)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзьмуць несов. дуть;

◊ і ў вус (сабе́) не дзьме — и в ус (себе́) не ду́ет;

куды́ ве́цер дзьме — куда́ ве́тер ду́ет;

дз. у сваю́ дуду́ — гнуть своё

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́льшаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Павялічвацца, прыбаўляцца (у колькасці, велічыні, аб’ёме). Хутка пасля таго, як.. [старыя] вярнуліся, гасцей у хаце стала большаць. Мележ. А снегу ўсё большала, і вецер усё мацнеў. Васілёнак. Машыны стаяць, нецярпліва ўздрыгваюць, паток іх большае з кожнай хвілінай. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)