заглыбле́нне ср.
1. (действие) углубле́ние, заглубле́ние;
2. вы́емка ж., впа́дина ж., я́ма ж., углубле́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
во́ўчы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ваўка, належыць ваўку. Воўчыя зубы. Воўчае логава. // Уласцівы ваўку. Воўчая хітрасць. Воўчая хада. // Зроблены са скуры ваўка. Воўчае футра.
2. перан. Звярыны, чалавеканенавісніцкі. Воўчыя законы. Воўчая мараль.
•••
Воўчае мяса гл. мяса.
Воўчы апетыт гл. апетыт.
Воўчы білет (пашпарт) гл. білет.
Воўчыя грыбы гл. грыб.
Воўчыя ягады гл. ягада.
Воўчая яма гл. яма.
Хадзіць у воўчай шкуры гл. хадзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глыбе́ць, ‑ее; незак.
Станавіцца больш глыбокім. Снежная яма ля кабіны хутка глыбела і расшыралася. Кулакоўскі. // Мацнець, пашырацца (пра пачуцці і інш.). Праўду кажуць, пачуцці ў маўчанні глыбеюць. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́дзеж, ‑а і кало́дзезь, ‑я, м.
1. Вузкая глыбокая яма, звычайна ўмацаваная ад абвалаў зрубам, трубамі для здабывання вады з ваданосных слаёў зямлі. На вуліцы Лясніцкі сустрэў Макрыну — яна ішла ад калодзежа з поўнымі вёдрамі вады. Зарэцкі. Зарыпеў журавель над калодзежам. Колас.
2. (звычайна з азначэннем). Яма, якая служыць для розных тэхнічных патрэб. Шахтавы калодзеж. Каналізацыйны калодзеж. Кабельны калодзеж.
•••
Артэзіянскі калодзеж — буравы калодзеж з труб, які падае глыбінную напорную ваду.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́мка, ‑і, ДМ ямцы; Р мн. ямак; ж.
Памянш. да яма (у 1 знач.); невялікая яма. У Максімавых варотах, у ямцы, ляжаў і вяла павільваў хвосцікам кабан-кормнік. Капыловіч. // Невялікае паглыбленне на чым‑н., у чым‑н. Вусны.. [Буракова] адразу пасмяглі, на шчоках большымі зрабіліся ямкі, і стала відаць многа маршчын каля вачэй. Ермаловіч. // Выемка, ніша з боку прыпечка, куды заграбаюць жар, попел. У ямцы на прыпечку тлела некалькі вугалёў, прысыпаных попелам. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
о́мут м.
1. (водоворот) вір, род. ві́ру м.;
2. (яма на дне реки или озера) я́ма, род. я́мы ж.;
3. перен. вір, род. ві́ру м.;
◊
в ти́хом о́муте че́рти во́дятся посл. у ці́хім бало́це чэ́рці вяду́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
варо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Яма, утвораная разрывамі снарадаў, мін і пад. У варонках ад снарадаў поўна ржавай вады. Гурскі. Яшчэ да залпаў.. [Андрэй] заўважыў непадалёку свежую варонку ад бомбы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пааб’язджа́ць, ‑ае; зак.
Разм.
1. каго-што. Аб’ехаць усё, многае або ўсіх, многіх.
2. Асесці, асунуцца — пра ўсё, многае. Так ад таго лета і зеўрае пасярод вёскі незасыпаная яма. Бакі яе пааб’язджалі, абсунуліся. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
я́міна, ‑ы, ж.
Разм. Тое, што і яма. Вуліца была ў ямінах, калдобінах. Хведаровіч. Стаялі тут яміны з вадою, нібы хтосьці выканаў студні. Бядуля. Пад рудой шчацінай не відаць былі ўпалыя яміны шчок. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́дзеж, -а, мн. -ы, -аў і кало́дзезь, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Збудаванне ў выглядзе вузкай глыбокай ямы, умацаванай ад абвалаў зрубам, трубамі для здабывання вады з ваданосных слаёў зямлі.
Пачысціць к.
2. Яма для розных тэхнічных патрэб (спец.).
Шахтавы к.
Каналізацыйны к.
○
Артэзіянскі калодзеж — буравы калодзеж з труб, які падае глыбінную напорную ваду.
|| прым. кало́дзежны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)