апе́нька, ‑і, ДМ ‑ньцы; Р мн. ‑нек; ж.
Познаасенні жаўтаватага колеру ядомы грыб, які расце каля пнёў або карэнняў дрэў. Вакол старых.. пнёў выцягвалі адна перад другой угору доўгія шыі апенькі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падбярозавік ’ядомы грыб з гладкай буравата-шэрай шапкай, які расце ў бярэзніку; абабак’. Дэрыват ад прыметніка падбярозавы < бяроза з суф. ‑ік. Гл. яшчэ падасінавік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
смаржо́к, ‑жка, м.
Ядомы грыб на кароткай ножцы і з шапкай, паверхня якой маршчыністая, у звілістых складках. Кветак ніхто не рваў. Збіралі толькі дробнае шчаўе, і заечую капусту, ды яшчэ смаржкі — светла-карычневыя грыбы. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асаві́к, ‑а, м.
Абл. Ядомы грыб з чырвонай шапкай; падасінавік. Паміж леташніх лістоў Чырванее асавік, А за ім — кароль грыбоў, Сам магутны баравік. Глебка. Лепей, вядома, было прайсці ў лажок і там карчаваць чырвонагаловыя асавікі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сырае́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.
Ядомы грыб з пласціністай крохкай яркаафарбаванай шапкай. Лес вялікі, грыбоў — хоць касой касі: на імшарынах — махавікі, як жоўтыя сонцы, у ельніку-асінніку — акуратныя ваўнянкі і сыраежкі. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шампіньён, ‑а, м.
Каштоўны ядомы пласціністы грыб з белай ці бураватай шапкай, некаторыя віды якога культывуюцца ў цяпліцах. Не кроч шукаць яго да бору, За хаты выйдзі: вось і ён — Раскрыўся проста пры разоры, Як парашуцік, шампіньён. Цвірка.
[Ад фр. champignon.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пека́н, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Дрэва сямейства арэхавых з масляністымі пажыўнымі пладамі і каштоўнай драўнінай; амерыканскі арэх. / ‑у. у знач. зб. Зараснікі пекану.
2. ‑а. Ядомы плод гэтага дрэва ў выглядзе арэха.
3. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Е́дкі ’які раз’ядае, з’едлівы’ (толькі ў літаратурнай мове, магчыма, з рус. едкий) (БРС, ТСБМ), ’ядомы’ (Касп., Мат. Гом., Шат., Сцяц. Клім., Сл. паўн.-зах., ТС), ’востры’ (Мат. Гом.) да есці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Падасі́навік, падасі́ннік ’ядомы грыб з чырвона-бурай шапкай’. Утварэнні ад прыметнікаў падасінавы, падасінны < асіна з суф. ‑ік, ‑нік. Толькі ўсх.-слав. словаўтваральная мадэль у назвах грыбоў (рус. подоси́новик, подоси́нник, укр. підосиновик) (гл. Мяркулава, Очерки, 161).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́тнік ’баравік, які расце пры дарозе’ (ельск., Жыв. сл.), рус. дыял. путник ’ядомы грыб’. Да пуць ’дарога’, параўн. трыпутнік ’расліна Plantago L.’ (< *прыпутнік), рус. подорожник ’тс’. Магчыма, ад путны! ’каштоўны, сапраўдны’, параўн. праўдзівы ’баравік’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)