распаўсю́дзіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -дзіцца; зак.

1. Ахапіць сабой большае кола з’яў, асоб або прадметаў, большую тэрыторыю; пашырыцца.

Новыя тэхналогіі хутка распаўсюджваюцца ў розных сферах вытворчасці.

2. Стаць вядомым многім.

Чуткі распаўсюдзіліся па горадзе.

|| незак. распаўсю́джвацца, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абнясла́віць, ‑слаўлю, ‑славіш, ‑славіць; зак., каго-што.

Распаўсюдзіць дрэнную пагалоску, чуткі, нядобрую славу пра каго‑, што‑н.; зганьбіць. Абняславіць чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.

1. каго (што). Нарадзіць, даць жыццё каму-н.

С. сына.

2. перан., каго-што. З’явіцца прычынай узнікнення чаго-н., стаць крыніцай чаго-н.

Замоўчванне фактаў спарадзіла чуткі.

|| незак. спараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. спараджэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзе́йкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Абл. Гаварыць, пускаць пагалоскі, чуткі. — Ат, можа і няпраўда гэта зусім. Мала што дзейкаюць людзі. Зарэцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разне́сціся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -нясе́цца; разнёсся, -не́слася і -нясла́ся, -не́слася і -нясло́ся; зак.

1. Распаўсюдзіцца, пашырыцца.

Разнесліся чуткі.

2. Прагучаць, стаць чутным на далёкую адлегласць.

Разнёсся звон.

3. перан. Хутка разысціся па чым-н., у чым-н.

Па целе разнеслася цеплыня.

|| незак. разно́сіцца, -сіцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

легенда́рны в разн. знач. легенда́рный;

~нае апавяда́нне — легенда́рный расска́з;

л. геро́й — легенда́рный геро́й;

~ныя чу́ткі — легенда́рные слу́хи

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дэбо́ш, ‑у, м.

Шумны скандал з бойкай. Што асабліва было непрыемна, гэта чуткі .. аб вельмі частых пагулянках і п’яных дэбошах Байсака ў розных вёсках. Лынькоў.

[Фр. débauche.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распусці́ць, -пушчу́, -пу́сціш, -пу́сціць; -пу́шчаны; зак.

1. каго-што. Адпусціць (многіх), вызваліўшы ад абавязкаў. заняткаў і пад.

Р. вучняў на час канікул.

2. Расфарміраваць, ліквідаваць.

Р. часовую камісію.

3. што. Развязаць, разгарнуць што-н. звязанае, скручанае, сцягнутае.

Р. парусы.

Р. косы.

Р. парасон.

4. што. Раскідаць што-н. вязанае.

Р. шкарпэткі.

5. каго-што. Знізіўшы патрабавальнасць, строгасць, дапусціць да свавольства, зрабіць дуроным, недысцыплінаваным (разм.).

Р. дзяцей.

6. што. Прымусіць растварыцца ў якой-н. вадкасці (разм.).

Р. фарбу ў вадзе.

7. што. Растапіць.

Р. масла.

8. што. Расказаць многім (чуткі, плёткі; разм.. неадабр.).

Р. чуткі.

|| незак. распуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. распуска́нне, -я, н. і ро́спуск, -у, м. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паклёпнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Займацца паклёпам, распаўсюджваць пра каго‑н. заведама ілжывыя чуткі; нагаворваць на каго‑н. [Бацькі] раптам змянілі тактыку: перасталі лямантаваць і паклёпнічаць на сына. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ба́ўкаць ’званіць’ (Др.-Падб., Гарэц., Бяльк., гл. і Касп.), ’гаварыць, распускаць нядобрыя чуткі’ (Бяльк.). Параўн. рус. дыял. (ярасл., пск.) ба́вкать лаяць; званіць; нагаворваць на каго-н.’ Укр. бе́вкати, бо́вкати і г. д. Гукапераймальнае слова. Параўн. Рудніцкі, 156.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)