экраніза́цыя, ‑і, ж.
Увасабленне на экране якога‑н. твора тэатральнага мастацтва ці мастацкай літаратуры, не прыгнечанага спецыяльна для кіно. Экранізацыя оперы. □ Экранізацыя твораў беларускай літаратуры, удзел пісьменнікаў рэспублікі ў напісанні кінасцэнарыяў .. дазваляюць гаварыць аб сувязі кінамастацтва Беларусі з роднай літаратурай. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акти́вный акты́ўны; чы́нны;
акти́вное избира́тельное пра́во акты́ўнае вы́барчае пра́ва;
приня́ть акти́вное уча́стие в чём-л. прыня́ць акты́ўны (чы́нны) удзе́л у чым-не́будзь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прычы́ннасць, ‑і, ж.
1. Удзел у чым‑н., дачыненне да чаго‑н. Абгрунтаванне думкі аб прычыннасці «Новай зямлі» да генезісу беларускага рамана атрымалася неглыбокім і скамечаныя. «Полымя».
2. У філасофіі — форма сувязі і ўзаемадзеяння з’яў аб’ектыўнага свету, якая выяўляе неабходную абумоўленасць адной з’явы другой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазмага́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., з кім-чым, за каго-што і без дап.
Прыняць удзел у барацьбе; змагацца некаторы час. Хоча хлопчык з магутным Дняпром пазмагацца. Зарыцкі. За трактар давялося пазмагацца. Шамякін. Давялося як след папрацаваць, пазмагацца, перажыць не толькі ўдачы, але і розныя непрыемнасці. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кірмашава́ць, ‑шую, ‑шуеш, ‑шуе; незак.
Разм. Прымаць удзел у кірмашы. І хоць не з такім хваляваннем сягоння За свет, у краіны заморскія еду, Як некалі ехаў праз родныя гоні Па дровы, па сена, кірмашаваць з дзедам. Танк. Усё кірмашуе, пакуль грош за пазухай чуе. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак., у што.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Убіцца вострым канцом у што-н.
Кап’ё ўткнулася ў зямлю.
2. Ткнуўшыся, уперціся, зарыцца ў што-н.
У. галавой у падушку.
3. перан. Паглыбіцца ў які-н. занятак, уважліва разглядаючы што-н., займаючыся чым-н. (неадабр.).
У. ў кнігу.
4. перан. Умяшацца, прыняць удзел у чым-н. (разм., неадабр.).
Усюды ты ўткнешся.
|| незак. утыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыблы́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм.
1. Прыблудзіцца, прыблукаць куды‑н. Дзяўчына, відаць, трымала дзверы на засаўцы, баялася, каб не прыблытаўся салдат які ці афіцэр п’яны. Лобан.
2. Прыстаць да каго‑, чаго‑н.; прыняць удзел у чым‑н. [Наўмыснік:] — Цяпер і рад, што сюды прыблытаўся: тут жа такая работа вялікая пачынаецца. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагаласава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак.
Прыняць удзел у галасаванні; аддаць свой голас за каго‑, што‑н. Позна ўночы заракітнянцы прагаласавалі за новага старшыню і разышліся па хатах. Краўчанка. // Разм. Падняць угору руку з мэтай спыніць які‑н. транспарт. На дарозе «прагаласаваў» салдат, і мы ўзялі яго да сябе ў кузаў. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заклі́каць, -і́чу, -і́чаш, -і́ча; -і́ч; -і́каны; зак.
1. каго. Паклікаць, запрасіць куды-н.
З. у госці.
З. у хату.
2. каго-што, да чаго, на што. Звярнуцца з заклікам зрабіць што-н., прыняць удзел у чым-н.
З. выбаршчыкаў аддаць галасы за кандыдатаў у дэпутаты.
З. да барацьбы або на барацьбу.
Ён закліканы быць пісьменнікам (перан.: мае прызванне да літаратурнай творчасці).
3. каго (што), да чаго. Запатрабаваць паводзіць сябе так або інакш.
З. да парадку.
|| незак. закліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удзе́льнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., у чым.
Прымаць, браць удзел, займацца разам з кім‑н. якой‑н. справай. Удзельнічаць у выбарах. Удзельнічаць у спаборніцтвах. □ Рагожын разам з аднапалчанамі штурмаваў нямецкую групоўку пад Дзям’янскам, удзельнічаў у баях за Вялікія Лукі. «Звязда». // Быць членам чаго‑н. [Тацяна і Жэнька] разам вучыліся ў сямігодцы, разам удзельнічалі ў драматычным гуртку. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)