сці́снуты
1. сжа́тый, сда́вленный, сти́снутый;
2. перен. сжа́тый;
3. перен. сжа́тый, сда́вленный, стеснённый;
1-3 см. сці́снуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
губа́¹, -ы́, мн. гу́бы і (з ліч. 2, 3, 4) губы́, губ, Д -а́м, ж.
Скурна-мускульная рухомая складка, якая ўтварае край рота.
Верхняя г.
Сціснуць губы.
Кусаць губы (таксама перан.: выражаць злосць, незадавальненне).
|| памянш. гу́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.
|| прым. губны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
съёжить сов.
1. (скорчить) ску́рчыць, сагну́ць;
2. (скорчить, сжать) ску́рчыць, сагну́ць; сці́снуць;
3. (сморщить) змо́ршчыць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., каго-што.
1. Націснуўшы, зрабіць плоскім, трохі сплюшчыць. Прыплюснуць галоўку цвіка.
2. Сціснуць, закрыць (павекі). Станішэўскі.. хітра прыплюснуў павекі, пакрытыя чырвонай сеткай жылак. Асіпенка. [Паненка] прыплюснула пяшчотна вейкі. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сплю́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
Разм. Сплюшчыць 2, сціснуць. Сплюснуць каробку. / у перан. ужыв. У свірне было душна, цесна. Гэтак жа цесна было ў грудзях — іх сціснула, сплюснула нейкім нечуваным цяжарам. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сукле́сіць ’сціснуць пілу пры пілаванні дрэва’ (Варл.). Суфіксальнае ўтварэнне (гл. су-) ад незафіксаванага *клес(ц)іць, якое Фасмер (2, 250) збліжае з клешчы, гл. Насуперак гэтаму Трубачоў (ЭССЯ, 10, 14) адмаўляе сувязь *klestiti з *klěšči і выводзіць з гукапераймальнага *kleskati (гл. кляскаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абці́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.
1. Сціснуць з усіх бакоў, каб выціснуць вільгаць, ушчыльніць. Злосны на ўсіх на свеце, Суконка абціснуў далонямі штаны, каб з іх сцякла вада, выкруціў анучы і ўсцягнуў боты. Паслядовіч.
2. Прымяць. Абціснуць салому.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згарну́ць, згарну́, зго́рнеш, зго́рне; згарні́; зго́рнуты; зак., што.
1. Скруціць, загінаючы краі; зрабіць скручваннем або загарнуць, закрыць.
Жанчына згарнула хустку.
З. газету.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра расліны: закрыць, сціснуць (пялёсткі, лісце).
3. Зграбаючы, сабраць у адно месца (што-н. сыпкае).
З. збожжа ў кучу.
4. перан. Скараціць, зменшыць.
З. вытворчасць.
|| незак. зго́ртваць, -аю, -аеш, -ае; наз. зго́ртванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ушчыльні́ць, -ыльню́, -ы́льніш, -ы́льніць; -ы́льнены; зак.
1. што. Зрабіць больш шчыльным (у 1 знач.), сціскаючы.
У. глебу.
У. сіласную масу.
2. каго-што. Засяліць больш, шчыльней ці ўсяліць каго-н. да каго-н. дадаткова.
У. кватэру.
У. жыльцоў.
3. перан., што. Запоўніць цалкам, зрабіць больш насычаным.
У. рабочы дзень.
Ушчыльнены графік работ.
У. тэрміны жніва (скараціць, сціснуць).
|| незак. ушчыльня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. ушчыльне́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паці́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; -нуты; зак.
1. што. Злёгку сціснуць.
П. руку каму-н. (у знак прывітання). П. плячамі (у знак неразумення, здзіўлення крыху прыпадняць плечы).
2. што і на што. Налегчы цяжарам; націснуць.
П. кнопку званка.
П. на дзверы плячом.
3. Увабрацца ў сілу, памацнець.
К вечару паціснуў мароз.
|| незак. паціска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 3 знач.).
|| наз. по́ціск, -у, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)