Разго́ўтацца ’разагнаць сон, прачнуцца’ (Бяльк.; бялын., Янк. 3.). Гл. агоўтацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Курга́нік ’сон раскрыты, Pulsatilla poteris L.’ (Кіс.). Да курган 3 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мара́ ж., обл.
1. при́зрак м., привиде́ние ср.;
2. (тяжёлый сон) кошма́р м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спя́чка, -і, ДМ -чцы, ж.
1. У некаторых жывёл (мядзведзяў, барсукоў, кажаноў і інш.): стан паніжанай жыццядзейнасці, падобны на сон.
Зімняя с.
Залегчы ў спячку.
2. Неадольная санлівасць (разм.).
3. перан. Стан душэўнага здранцвення, бяздзейнасць, пасіўнасць.
|| прым. спя́чачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сасні́цца, ‑снюся, ‑снішся, ‑сніцца; зак.
Уявіцца ў сне, прысніцца. І пілі [хлопец з дзяўчынай] з вядра вадзіцу, і п’янелі ад вады, — гэтак часам сон сасніцца, — светлы сон і малады. Машара. / у безас. ужыв. Саснілася, што ідзе.. [Марыя] па дарожцы нейкага парку. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
змары́ць сов.
1. утоми́ть, истоми́ть; умори́ть; изму́чить;
далёкая даро́га ~ры́ла яго́ — далёкая доро́га утоми́ла (истоми́ла, умори́ла, изму́чила) его́;
2. одоле́ть; смори́ть;
~ры́ў сон — одоле́л (смори́л) сон;
~ры́ла спёка — смори́ла жара́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чох м., разг. чых, род. чы́ху м., чха́нне, -ння ср., чы́хаўка, -кі ж.;
◊
не ве́рить ни в чох, ни в сон погов. не ве́рыць ні ў чых, ні ў сон.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
электрасо́н, ‑сну, м.
Медыцынская працэдура, якая выклікае сон пад уздзеяннем электрычнага току на галаўны мозг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сніць (каго, што) несов. ви́деть сон (сны); ви́деть во сне; сни́ться (кому кто, что);
яна сні́ла цудо́ўны сон — она́ ви́дела чуде́сный сон;
ён сніў дом і сваі́х ро́дных — он ви́дел во сне дом и свои́х родны́х, ему́ сни́лся дом и родны́е;
◊ спіць і с. — спит и ви́дит (во сне)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Сніць ‘бачыць сон (сны), бачыць у сне’, ‘марыць аб чым-небудзь’, ‘спадзявацца на што-небудзь’ (ТСБМ, Гарэц., Касп., Варл., Байк. і Некр., Сл. ПЗБ), сні́цца ‘бачыцца ў сне’ (ТСБМ, Ласт., ТС, Сл. ПЗБ). Укр. сні́ти, сні́тися, рус. сни́ться ‘тс’, польск. śnić ‘бачыць у сне’, ‘марыць аб чым-небудзь’, чэш. snít ‘тс’, серб.-харв. са́њати, сни́вати ‘тс’, славен. sanjati ‘марыць’, балг. съня ‘бачыць у сне’, макед. сони ‘тс’. Прасл. *sъniti ‘сніць’ дэрыват ад прасл. *sъnъ ‘сон’ (Борысь, 619). Сюды ж таксама сні‑трава ‘сон-трава’ (Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)