буга́й, ‑я, м.
1. Самец буйной рагатай жывёлы; бык. Хутка займеў Мікіта пару коней, ды ажно шэсць штук кароў і свайго бугая. Галавач.
2. Начная балотная птушка сямейства чапляў, празваная так за тое, што вясной самец яе, апусціўшы дзюбу ў ваду, утварае вельмі гучныя гукі, падобныя да рову бугая. У зацішку на лужынах тужліва кумкалі зялёныя жабы, а далей у балотах, між лесу, пераклікаліся бугаі, бухаючы, як у пустыя кадушкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перая́рак, ‑рка, м.
Жывёла мінулагодняга прыплоду (пераважна пра авечак, ваўкоў). Да логава падышлі чацвёра леташніх ваўчанят-пераяркаў. «Маладосць». Калі самка [ваўка] гіне, самец бярэ сабе новую з пераяркаў. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лох 1, ‑у, м.
Род кустовых ці дрэвавых раслін з серабрыстымі лістамі, духмянымі кветкамі і пераважна прыгоднымі для ежы пладамі; дзікая масліна.
лох 2, ‑а, м.
Самец сёмгі ў перыяд нерасту.
[Ад фін. lohi — ласось, сёмга.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Мархатава́ць, морхотова́ць ’паляваць (пра авечку), морхотун ’баран-самец’ (ТС). Да марка́ль, марката́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Моркацень, мо́ркоцень, моркецень ’баран-самец’ (ТС), лун. мо́ркʼіцʼень ’тс’ (ЛАПП). Да марка́ль (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ке́нар ’канарэйка-самец’ (ТСБМ). Да канарэйка (а > е пад націскам) ’птушка з Канарскіх астравоў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Мыльча́к, мыльчяк ’рыба-самец са спермай’ (Клім.). Утворана ад малаччик. Да малако (гл.). Параўн. малачийη.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гусь м. гусь, род. гусі́ ж.; (самец) гуса́к, -ка́ м.;
◊
как с гу́ся вода́ як з гусі́ вада́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жарабо́к, ‑бка, м.
Непакладаны конь; конь-самец. Жарабок-стаеннік. Племянны жарабок. □ Быў у .. [Шахлевіча] тут улюбёны жарабок са спецыяльным прызначэннем множыць конскую народу. Колас. На ўсім скаку мог заарканіць Касым самага дзікага жарабка, за кароткі час аб’ездзіць яго. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парсю́к, ‑а, м.
1. Кастрыраваны самец свойскай свінні; кабан. Мыкалі каровы, на прызбах грэбліся куры, каля платоў рыліся парсюкі. Грахоўскі. Кармі парсюка мукою — пойдзе рукою. Прыказка.
2. перан. Лаянк. Пра чалавека. Дзядзька Ігналь называў яго [Ігара Сароку] карэлым парсюком. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)