шлюзава́ць сов. и несов., в разн. знач. шлюзова́ть;
ш. раку́ — шлюзова́ть ре́ку;
ш. су́дны — шлюзова́ть суда́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ву́сце, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Месца ўпадзення ракі (у мора, возера ці ў іншую раку).
В.
Прыпяці.
2. Выхадная адтуліна чаго-н.
В. ствала шахты.
В. сеткі.
|| памянш. ву́сцейка, -а, мн. -і, -аў, н. (да 2 знач.; спец.).
|| прым. ву́сцевы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкаці́цца, -качу́ся, -ко́цішся, -ко́ціцца; зак.
1. Коцячыся, перамясціцца ў які-н. бок на пэўную адлегласць.
Кола адкацілася.
Хваля адкацілася ад берага (перан.).
2. перан. Пра войска: хутка адступіць пад націскам праціўніка.
Адкаціўся вораг за раку.
|| незак. адко́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. адка́т, -у, М -ка́це, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыто́к, -а і -у, м.
1. -у, каго-чаго. Прыліў, паступленне чаго-н. куды-н. у вялікай колькасці.
П. свежага паветра.
П. крыві.
П. сродкаў.
2. -а, мн. -і, -аў. Рака, якая ўпадае ў другую раку.
Прытокі Дняпра.
|| прым. прыто́чны, -ая, -ае і прыто́кавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вы́брэд ’брод, пераход ці пераезд праз возера ці раку’ (Чэрн.); ’пакрытая вадой лясная дарога’ (беласт., «Ніва», 1974 г.). Да брод, брысці́ (гл.); параўн. ву́бродок ’тс’ (КСТ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вудзі́льшчык, ‑а, м.
Той, хто вудзіць рыбу. Адсюль, з узгорка, Нэля бачыла далёка ўнізе раку і мост, ля якога групамі стаялі вудзільшчыкі. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцяка́ць 1, ‑ае; незак.
Упадаць (пра раку, ручай і пад.). Ручай уцякае ў рэчку.
уцяка́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да уцячы 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыто́к, ‑а і ‑у, м.
1. ‑у. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыцякаць — прыцячы; наступленне каго‑, чаго‑н. куды‑н.; папаўненне чым‑н. Прыток свежага паветра. Прыток пажыўных рэчываў да плода. Прыток крыві.
2. ‑а. Рака, якая ўладае ў большую раку. Прытокі Дняпра. □ Звілістай стужкай прабіраецца.. [Нарачанка] сярод топкага балота, якое зарасло хмызняком і чаротам, у раку Вілію, прыток Нёмана. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шлюзава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
1. Устанавіць (устанаўліваць) шлюзы (у 1 знач.). Шлюзаваць раку.
2. Прапусціць (прапускаць) праз шлюз, шлюзы (пра судны). Шлюзаваць танкер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
працячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́; -цёк, -цякла́, -ло́; зак.
1. Прайсці дзе-н. сваім цячэннем (пра раку, ручай).
2. Прасачыцца, пранікнуць.
Вада працякла ў лодку.
3. Стаць пранікальным для вільгаці, дзіравым.
Страха працякла.
4. перан. Прайсці, мінуць.
Гады працяклі.
Хвароба працякла без ускладненняў.
|| незак. працяка́ць, -а́е.
|| наз. працяка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)