навалачы́, -лаку́, -лачэ́ш, -лачэ́; -лачо́м, -лачаце́, -лаку́ць; навало́к, -лакла́, -ло́; -лачы́; -ло́чаны; зак., чаго (разм.).
1. Прыцягнуць, прынесці за некалькі прыёмаў у значнай колькасці.
Н. галля.
2. каго. Прывесці, навесці ў вялікай колькасці куды-н. (неадабр.).
Н. незнаёмых.
3. пераважна безас. Зацягнуць, закрыць.
З захаду навалакло хмар.
|| незак. навалака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наўця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Уцягнуць за некалькі прыёмаў унутр чаго‑н. у вялікай колькасці.
2. перан.; каго. Разм. Прыцягнуць да ўдзелу ў чым‑н. многіх. Наўцягваць студэнтаў у драматычны гурток.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прытаро́чыць, прыторо́чыць ’прывязаць тарокамі да сядла; прымацаваць’ (ТСБМ, ТС); прытара́чыць ’даставіць, прыцягнуць’ (ГЧ), прыторо́нчыты ’тс’ (Клім.). Да тарокі (гл.). Параўн. рус. літар. приторо́чить ’тс’, дыял. приторо́кать ’прывязаць (тарокай — рэменем)’, укр. приторочи́ти ’прывязаць рамянямі (тарокамі) да сядла’ і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прытага́ніць ’прынесці, прыцягнуць’ (карм., Мат. Гом.). Рус. смал. притага́нить ’прывезці ўпотайкі’. Параўн. укр. притага́нка ’вяроўка, якой прывязваецца да берага вялікі човен’; апошняе выводзіцца з притаманити ’скіраваць човен да берага’ (ЕСУМ, 4, 579), што непераканаўча ў семантычных адносінах. Да тага́ніць ’цягнуць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а³, часц.
1. Ужыв. як пытальны водгук на зварот або пры перапытванні недачутага. —
Гэй, уставай! — А? Чаго?
2. Ужыв. пры паўторным звароце да каго-н. з мэтай прыцягнуць увагу.
Сынок, а сынок... уставай!
3. Ужыв. ў пачатку рэплікі, якой пачынаецца гутарка, для ўзмацнення выразнасці, пераканаўчасці.
А як нам будзе добра!
А чаму ў вас цёмна?
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папа́сціся, -паду́ся, -падзе́шся, -падзе́цца; -падзёмся, -падзяце́ся, -паду́цца; -па́ўся, -па́лася; -падзі́ся; зак.
1. Апынуцца дзе-н., у якіх-н. абставінах, умовах.
П. ў пастку.
П. на вочы каму-н. (выпадкова прыцягнуць да сябе чыю-н. увагу).
2. Быць злоўленым на чым-н.
П. на кражы.
3. Выпадкова сустрэцца, трапіцца каму-н. (разм.).
П. насустрач.
|| незак. папада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кааперава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак. і незак., каго-што.
1. Аб’яднаць (аб’ядноўваць) на прынцыпах кааперацыі.
К. сельскую гаспадарку.
К. працу.
2. Прыцягнуць (прыцягваць) да ўдзелу ў кааперацыі (у 2 знач.).
К. насельніцтва.
|| зак. таксама скааперава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.
|| звар. кааперава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. таксама скааперава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.
|| наз. кааперава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыкава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак., каго-што.
1. Коўкай прымацаваць да чаго-н.
П. сейф да сцяны.
2. перан. Прымусіць нерухома заставацца ў якім-н. стане, на якім-н. месцы.
Страх прыкаваў яго да месца.
◊
Прыкаваць чыю ўвагу, позіркі да каго-чаго (кніжн.) — прыцягнуць чыю-н. пільную ўвагу, позіркі.
|| незак. прыко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэкла́ма, ‑ы, ж.
1. Мерапрыемствы, якія праводзяцца для таго, каб стварыць шырокую вядомасць каму‑, чаму‑н., прыцягнуць спажыўцоў, пакупнікоў, гледачоў. Задумана гэта [набыць мядзведзяў] было ў камерцыйных мэтах, дзеля рэкламы, каб прыцягнуць у пушчу багатых і вяльможных паляўнічых. В. Вольскі. — Лепшая рэклама, — заявілі.. [работнікі прылаўка], — гэта тавары высокага класа. «Звязда». // Распаўсюджанне звестак пра каго‑, што‑н., каб стварыць папулярнасць. — Рэклама мне не трэба, Антон Ягоравіч, не дзеля яе я пайшоў у калгас, мяне турбуюць іншыя рэчы. Хадкевіч. Відаць, гэтым людзям была патрэбна гучная рэклама і доказы энергічнай дзейнасці для справаздачы перад сваімі гаспадарамі-філантропамі. Машара.
2. Аб’ява, паведамленне з мэтай прыцягнуць увагу да чаго‑н. Насупраць на другім баку вуліцы мігцела агнямі малінавая рэклама кафэ. Вышынскі. Рэкламы вогненнымі завуць рукамі, Б’юць па вачах, прыціскаюць як прэсам: «Лётайце самалётамі! Ездзіце цягнікамі, Хуткімі і экспрэсамі!» Кірэенка.
[Ад лац. reclamare — крычаць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кааперава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., каго-што.
1. Аб’яднаць (аб’ядноўваць) на прынцыпах кааперацыі (у 1, 2 знач.). Каапераваць сельскую гаспадарку. Каапераваць працу.
2. Прыцягнуць (прыцягваць) да ўдзелу ў кааперацыі (у 2 знач.). Каапераваць насельніцтва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)