ажы́ць, ажыву́, ажыве́ш, ажыве́; ажывём, ажывяце́, ажыву́ць; ажы́ў, ажыла́, -ло́; зак.
1. Стаць зноў жывым, вярнуцца да жыцця, аджыць.
А. пасля клінічнай смерці.
2. перан. Праявіцца ў ранейшай сіле, адрадзіцца.
Пасля зімы прырода ажыла.
Успаміны зноў ажылі.
3. перан. Зноў стаць бадзёрым, жыццярадасным; ажывіцца.
Усё ў школе ажыло, загуло як у раістым вуллі.
|| незак. ажыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абдзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены; зак., каго-што.
1. Нічога не даць ці даць менш, чым іншым, дзелячы ці размяркоўваючы што-н.
Усіх надзяліў, а сябе абдзяліў.
Прырода абдзяліла яго ростам.
2. Надзяліць усіх (многіх) чым-н., даючы кожнаму яго долю.
А. дзяцей цукеркамі.
|| незак. абдзяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і абдзе́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абдзе́льванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пава́жнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць паважнага; важнасць, няспешнасць. Было спакойна і лагодна, Як бы сама прырода тая Паважнасць свята адчувае. Колас. Ветліва, аднак не трацячы афіцыйнасці і пасольскай паважнасць,.. [паслы] развіталіся і выйшлі. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развява́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. развяваць і развявацца. // Спец. Выдзіманне ветрам часцінак горных народ і глебы. У працэсе натуральнага зарастання расліннасцю або пасля пасадкі лесу развяванне пяскоў спыняецца. Прырода Беларусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пава́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Манера паводзіць сябе; звычка. Воўчая павадка. □ Па сваіх павадках зубр асцярожны, але не баязлівы. Прырода Беларусі. Ведаў [хлопчык Антусёк] птушак і звяроў Галасы й павадкі. Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паніжэ́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. панізіць і стан паводле знач. дзеясл. панізіцца.
2. Нізкае месца, нізіна. У паніжэннях.., дзе глеба больш вільготная, сасна расце ў спалучэнні з вольхай. Прырода Беларусі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папо́ўшчына, ‑ы, ж.
1. Адзін з напрамкаў у стараверстве.
2. Рэлігійна-містычныя погляды, вераванні і забабоны, якія падтрымлівае царква. Філасофія, якая вучыць, што сама фізічная прырода ёсць вытворнае, — ёсць чысцейшая філасофія папоўшчыны. Ленін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэпты́лія, ‑і, ж.
1. Паўзун. Значна менш у фаўне БССР рэптылій і амфібій, якія складаюць увогуле менш 20 відаў. Прырода Беларусі.
2. перан. Работнік прэсы, журналіст і пад., які рабалепствуе перад вышэйшым начальствам.
[Ад лац. reptilis — які поўзае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узнагаро́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго (што) чым.
1. Даць ва ўзнагароду што-н.
У. ордэнам.
У. артыстаў воплескамі (перан.).
2. перан. Надзяліць, абдарыць чым-н. (кніжн.).
Прырода ўзнагародзіла яго талентам.
|| незак. узнагаро́джваць, -аю, -аеш, -ае; наз. узнагаро́джванне, -я, н.
|| наз. узнагаро́джанне, -я, н. (да 1 знач.).
Прадставіць да ўзнагароджання.
|| прым. узнагаро́дны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Узнагародная грамата.
Атрымаць узнагародныя (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нату́ра, -ы, ж.
1. Характар, тэмперамент чалавека.
Гэта быў чалавек вясёлай натуры.
2. Тое, што і прырода (у 1 знач.).
3. Жывыя істоты, з’явы, прадметы рэальнага свету, з якіх малююць, робяць скульптуры, здымкі і пад.
Маляваць з натуры.
4. Тое, што і натуршчык.
5. Тавары, прадукты як плацежны сродак замест грошай.
Разлічвацца натурай.
|| прым. нату́рны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Натурная замалёўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)