правучы́ць, -учу́, -ўчыш, -ўчыць; -ўчаны; зак.

1. каго (што). Пакараць для постраху.

П. дурасліўца.

2. што. Правесці які-н. час, вучачы што-н.

П. урокі ўвесь вечар.

|| незак. праву́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нацяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. чаго. Прынесці, прыцягнуць за некалькі прыёмаў.

Н. вады ў лазню.

2. чаго. Украсці за некалькі прыёмаў у якой-н. колькасці (разм.).

3. каго (што). Пакараць, цягаючы за вушы, валасы (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Пастра́ціць ’многіх пазбаўляць жыцця’ (Нас.). Утворана пры дапамозе прыстаўкі па‑ і польск. stracić ’пакараць смерцю’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

шо́мпал, -а, мн. -ы, -аў, м.

Стрыжань для чысткі і змазвання канала ствала ручной агнястрэльнай зброі, а таксама, у старажытнасці, для забівання з дула зарада ў пісталеты і стрэльбы.

Даць шомпалаў (пакараць, наносячы ўдары такімі стрыжнямі; уст.).

|| прым. шо́мпальны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

распра́віцца¹, -пра́ўлюся, -пра́вішся, -пра́віцца; зак.

1. з кім. Учыніць расправу над кім-н., жорстка пакараць каго-н.

Р. са злачынцамі.

2. перан., з кім-чым. Управіцца з чым-н., паспець скончыць што-н. (разм.).

Р. з сенам.

|| незак. распраўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыпо́мніць, -ню, -ніш, -ніць; зак.

1. каго-што. Успомніць, аднавіць у памяці.

П. прозвішча даўняга знаёмага.

2. што і каму. Не забыць зробленага кім-н., каб адпомсціць, пакараць за гэта (разм.).

Ягэта табе прыпомню!

|| незак. прыпаміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ба́гнішча, ‑а, н.

Вялікая багна. Мы адгэтуль пачаць нашу бітву павінны, Цераз багнішчы рушыць уперад наўпрост. Зарыцкі. // Тэрыторыя, занятая багнай. Адвечных вогнішчаў абшары Сасноўцы выйшлі пакараць. Смагаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адкруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак., што.

1. Круцячы, аддзяліць, зняць, адшрубаваць; адарваць.

А. дрот.

А. гайку.

А. кран.

2. Павярнуўшы ўбок, адкрыць; раскручваючы, разгарнуць, раскрыць.

А. кран.

А. паперу.

○

Адкруціць галаву (вушы) каму (разм., незадав.) — пагроза пакараць, расправіцца.

|| незак. адкру́чваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Па́рка 1 ’пакаранне розгамі’ (Нас.). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад па́рыць < па́ра 1 (гл.). Адносна семантыкі параўн. чэш. napařiti ’пакараць’, першапачаткова ’пакараць розгамі, якія клаліся ў гарачую ваду, каб распарыліся’.

Па́рка 2 памяншальнае да па́ра 2 (Нас.), ’пара коней’ (Янк.), ’двайны колас, спарыш’ (ТС). Да пара 2 з суф. ‑к‑.

Па́рка 3 ’парка (адзенне)’ (ТСБМ). Праз рус. па́рка (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74) з нямецкага parka ’тс’ (гл. Фасмер, 3, 207).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Працві́чка ’частае пакаранне розгамі’ (Нас.). Дэрыват з суф. ‑к‑ ад працві́чыць ’пакараць розгамі’ (Нас.), магчыма, пад уплывам польск. ćwiczyć się ’практыкавацца’. Сюды ж, відаць, працві́чыцца ’дазнацца’ (нясвіж., Сл. ПЗБ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)