Нуль (БРС, ТСБМ), укр. нуль, рус. арх. нуль. Запазычана праз нямецкае Null з іт. nulla ’нішто, нічога’ < лац. nullus ’ніякі’ < ne ullus ’ні адзін’ (Фасмер, 3, 81; Бязлай, 2, 230).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Няво́шта (нево́што) ’нічога, жыве абы-як’ (Нас.), сюды ж таксама няўвошта («Энеіда навыварат»). З не + ва (ўва) ‑што, параўн. ст.-бел. ни в што ’у нішто’ і нівошта ’нічога’: Яму нівошта! (Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэзарганіза́тарства, ‑а, н.
Дэзарганізатарскія паводзіны, дзеянні. Тут адмахнуцца нельга: хто не навучыўся спыняць канчаткова дэзарганізатарства, той не прыгодны ў арганізатары. А без арганізацыі рабочы клас — нішто. Ленін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сашчы́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Шчыпкамі сарваць, абарваць што‑н. Сашчыкаць лісце. // Шчыкаючы, звесці на нішто. Яўген Мікалаевіч, бывае, забудзецца і сашчыкае, з’есць нішчымны хлеб. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сабе́², часц. (разм.).
Ужыв. пры дзеясловах або займенніках для абазначэння і падкрэслівання спакойнага, свабоднага, незалежнага дзеяння.
Еду с. і ні пра што не думаю.
Што яна с. думае?
◊
Нішто сабе (разм.) — не дрэнны.
Няхай (хай) сабе (разм.) — добра, хай будзе так.
Так сабе (разм.) —
1) нідобрае, ні дрэннае (пра каго-, што-н.);
2) проста так, несур’ёзна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ні́веч (нивичь) ’нішто, нікчэмнасць’: въ нивичь пошло (Нас.), укр. невіч ’тс’, нівець ’тс’: пішло в нівець. Відаць, запазычана з польск. арх. niwecz ’у нішто’, звычайна wniwecz, wniwec ’тс’, што са спалучэння *пі иъ іь літаральна ’ні ў вошта’ (*čъ — старая форма наз. він. скл., гл. што); пра запазычанне сведчыць незвычайная вакалізацыя прыназоўніка *иъ, параўн. у ст.-бел. в ни ве што (з паўтарэннем прыназоўніка) побач ни в што (XV ст., Карскі 2-3, 215), а таксама ўкраінская форма з «мазурэннем» (ц замест ч). Параўн. Брукнер, 364; Махэк₂, 399; ESSJ SG, 2, 489. Гл. таксама нявечыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сашчыпа́ць, ‑шчыплю, ‑шчыплеш, ‑шчыпле; зак.
1. што. Шчыпкамі сарваць, абарваць што‑н. Сашчыпаць клубні з карча. // Шчыплючы пакрыху, звесці на нішто. Сашчыпаць кавалак хлеба.
2. каго-што. Ушчыпнуць шмат разоў; пакрыць шчыпкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўзабы́ты, ‑ая, ‑ае.
Амаль забыты. [Аляксей] спрабаваў адагнаць.. [думкі], расказваў сам сабе паўзабытыя вершы, хаваў галаву пад падушку, але нішто не дапамагала. Мележ. Усё, што было раней, для мяне стала нейкім прыемным паўзабытым сном. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
п’я́нстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.
Займацца п’янствам. [Гурын:] — Ткачэня — п’яніца. Работу сельсавета не толькі разваліў, а проста закінуў. П’янствуе па хутарах у кулакоў. Чарнышэвіч. [Макар:] — Па нішто звядзе яго Гамрэкелі: п’янстваваць навучыць, хлусіць, абманваць. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зве́сціся, звяду́ся, звядзе́шся, звядзе́цца; звядзёмся, зведзяце́ся, звяду́цца; звёўся, звяла́ся, -ло́ся; звядзі́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Перастаць існаваць, знікнуць.
Тая парода жывёлы ўжо звялася.
2. Страціць сілы, пахудзець.
Звёўся чалавек зусім.
3. да чаго і на што. Скараціўшыся, спрасціўшыся, выразіцца ў чым-н. малым, нескладаным.
Справа звялася да дробязей.
З. на нішто (страціць усякі сэнс, усякае значэнне).
|| незак. зво́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)