распача́цца, ‑чнецца; зак.
Пачацца ў некалькіх месцах адразу; пачацца інтэнсіўна, актыўна. — Уборачная не сёння — заўтра распачнецца. Васілевіч. Недзе далёка пачуўся прыглушаны выбух і ўслед за гэтым распачалася кулямётная страляніна. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
танцу́лькі, ‑лек; адз. няма.
Разм. іран. Вечар з танцамі, вечарынка. Са здзіўляючай лёгкасцю Ірына магла спакойна круціцца цэлы вечар на танцульках, хоць заўтра трэба было ісці здаваць чарговы залік. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каб¹, злуч.
1. мэтавы. Далучае да галоўнага даданы сказ з мэтавым або паясняльным значэннем.
Трэба чытаць больш выразна, каб усім было зразумела.
Спяшаюся, каб не спазніцца на цягнік.
2. умоўны. Далучае даданы сказ, які паведамляе пра ўмовы здзяйснення чаго-н.
Каб ён змог, то зрабіў бы сам.
Не прыехаў бы, каб не было патрэбы.
3. Уводзіць пабочныя і ўстаўныя словазлучэнні і сказы.
А я, каб ты ведала, заўтра паеду ў камандзіроўку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
штык¹, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Колючая зброя, якая насаджваецца на канец ствала вінтоўкі, ружжа.
Клінковы ш.
Ісці ў штыкі (пра рукапашны бой).
2. Узброены баец, салдат (спец.).
У роце засталося сорак штыкоў (гэта значыць стралкоў-пехацінцаў).
◊
У штыкі сустракаць (прыняць) каго-н. — крайне варожа.
Трымацца на штыках (перан.) — сілай войск.
Як штык (разм.) — зусім дакладна, безумоўна.
Каб з’явіўся заўтра сюды як ш.
|| прым. штыкавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераспа́ць, ‑сплю, ‑спіш, ‑спіць; зак.
1. што. Перабыць які‑н. час у стане сну. Мядзведзі пераспалі зіму ў бярлозе. // і без дап. Пераначаваць, правесці ноч дзе‑н. — Ну вось, пераспім сённяшнюю ноч і заўтра — у дарогу, — нарэшце сказала маці. Ус. [Валодзя:] — Што ж, пойдзем у Дубраўку, пераспім, а заўтра накіруем разведку ў Слабаду. Федасеенка.
2. Разм. Праспаць больш, чым трэба. Ці не выспаўся добра, ці пераспаў трохі? Ваданосаў. // каго. Праспаць даўжэй за каго‑н. Пераспаць усіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прымыка́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прымыкаць — прымкнуць.
2. Від сінтаксічнай сувязі слоў у сказе, якая заключаецца ў граматычнай залежнасці нязменных слоў, напрыклад: «іду пешшу», «зраблю заўтра», «злёгку чырвоны».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клу́ня, ‑і, ж.
Абл. Гаспадарчы будынак для складвання снапоў, сена; пуня. — Ах, божачка мілы! А я ж думала, што [свята] заўтра! — ускінула рукамі Аўгіння: — Лукаш мой даўно пайшоў у клуню малаціць грэчку! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
учо́ра, прысл.
1. У дзень, які папярэднічаў сённяшняму; напярэдадні. Учора ў штабе групы вырашана, што наш полк пачне наступленне ў лоб белым. Барашка. Учора — гром, а сёння — снег. Вясна ў зіме, зіма ў вясне. Шымук. // Не так даўно, у недалёкім мінулым. Хоць ты плячом варочаў горы, Умеў пад хмарамі лятаць — Не гавары — кім быў учора, Скажы, кім заўтра хочаш стаць. Жычка.
2. у знач. наз. учо́ра, нескл., н. Папярэдні, мінулы дзень. Учора не дагоніш, ад заўтра не ўцячэш. Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бадзя́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑дзяцы, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Тое, што і бадзяга 2. Заўтра зноў прыходзь сюды, бадзяка, Каб песню даспяваць і скончыць казку. Дзяргай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тра́нспарт, -у, М -рце, м.
1. Галіна народнай гаспадаркі, звязаная з перавозкай людзей і грузаў, а таксама сродкі для такой перавозкі.
Пасажырскі т.
Гарадскі т.
2. Перавозка грузаў.
Т. мінеральных угнаенняў па чыгунцы.
3. Партыя атрыманых або прызначаных для перавозкі грузаў.
Заўтра адпраўляецца т. з бульбай.
4. Абоз або сукупнасць якіх-н. сродкаў спецыяльнага прызначэння.
Санітарны т.
5. Судна ваеннага флоту для перавозкі грузаў і людзей.
Дэсантны т.
|| прым. тра́нспартны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)