мах¹, -у, мн. -і, -аў, м.
1. Адзін хуткі рух у паветры чым-н., узмах.
М. крыла.
М. рукі.
2. У спорце: адзін рух нагой, рукой або корпусам уперад, назад або ўбок.
М. уперад.
◊
Адным махам, за адным махам (разм.) — адразу, за адзін прыём.
Даць маху (разм.) — дапусціць памылку.
З усяго маху (разм.) — размахнуўшыся, з усяе сілы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прагі́б, -бу м., в разн. знач. проги́б;
не дапусці́ць ~бу бэ́лек — не допусти́ть проги́ба ба́лок;
трэ́шчына ў ~бе — тре́щина в проги́бе
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недапушча́льны, ‑ая, ‑ае.
Які нельга дапусціць, дазволіць; недазволены. Недапушчальны ўчынак. □ Прэтэнзіі на асобнае становішча ў літаратуры былі недапушчальныя ў тых абставінах, якія склаліся к пачатку 30‑х гадоў. Перкін. // Такі, з якім нельга мірыцца. Недапушчальнае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забарані́ць, ‑раню, ‑роніш, ‑роніць; зак., што і з інф.
Не дазволіць што‑н. рабіць. Маці ўсім забараніла Рваць зялёныя ранеты. Танк. // Не дапусціць распаўсюджвання чаго‑н. Забараніць азартныя гульні. □ Газету [«Наша доля»] затрымлівалі, штрафавалі, канфіскавалі і, нарэшце, зусім забаранілі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перазда́ць, -да́м, -дасі, -да́сць; -дадзім, -дасце́, -даду́ць; -да́й; -да́дзены; зак., што.
1. Здаць, перадаць у карыстанне што-н. нанава, на іншых умовах.
П. зямлю ў арэнду.
П. пакой.
2. Здаць, раздаць зноў, паўторна (карты).
3. Здаць экзамен, залік паўторна (разм.).
П. фізіку на чацвёрку.
|| незак. пераздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; -дава́й.
|| наз. перазда́ча, -ы, ж.
Дапусціць да пераздачы экзаменаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
папусці́цца, ‑пушчуся, ‑пусцішся, ‑пусціцца; зак.
1. Уступіць у чым‑н., адступіць, адмовіцца ад чаго‑н. Ведаў [Казік], што ўсё адно маці не папусціцца, настаіць на сваім, і ён ляжа спаць, як заўсёды, роўна ў дзевяць. Шыловіч.
2. Даць сябе ў крыўду. — Не будзе гнаць [ляснічы] цябе за слова: Няма прычын. А папусціся, Тады ідзі ды хоць тапіся. Колас. У крыўду ніхто цябе не дапусціць, дый сам ты не папусцішся. Шынклер.
3. Разм. Дапусціць, дазволіць што‑н. Сёння .. [Васіль] да спадобы Галіне. Можа, таму яна і папусцілася, калі ён у Ваўкаўні папраўляў у яе лыжы. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заро́к, ‑у, м.
Абяцанне, клятва не рабіць чаго‑н. або зрабіць што‑н. Ваня Шнігір даў цяпер сабе зарок, што ён больш ніколі не дапусціць.. бязглуздых памылак. Новікаў. Старыя далі сабе зарок: захаваць сцяг да звароту Чырвонай Арміі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́нжаства, ‑а, н.
Прытворная, паказная набожнасць, дабрадзейнасць; крывадушша. [Гелена:] — Спадзяюся, вы не асудзіце мяне, калі даведаецеся, што кахала, кахаю і заўсёды буду кахаць яго. [Майка:] — Гэта было б ханжаства... Караткевіч. Думаць адно, а гаварыць вучням другое ён [Лабановіч] не можа. Ніякага ханжаства, крывадушша не дапусціць. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уяві́ць, уяўлю́, уя́віш, уя́віць; уя́ўлены; зак., каго-што.
1. У думках скласці вобраз каго-, чаго-н.
У. рысы дарагога чалавека.
2. Палічыць, дапусціць.
Я не магу ў., што ў нас магло адбыцца такое.
3. заг., у знач. пабочн. сл. уяві, уяві сабе. Ужыв. для падкрэслівання чаго-н. дзіўнага, цікавага.
|| незак. уяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (у 3 знач. — толькі ў форме 2 ас. адз. л.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гаспада́рлівы, ‑ая, ‑ае.
Эканомны, ашчадны, руплівы ў вядзенні гаспадаркі (пра чалавека). Кабета яна [Кацярына] гаспадарлівая — не можа дапусціць, каб «прадукцыя» псавалася. Скрыпка. [Лукашу], рупліваму і гаспадарліваму, хацелася хутчэй пачынаць уборку. Кавалёў. // Уласцівы такому чалавеку; дзелавы, клапатлівы. Гаспадарлівыя рукі. □ Максімка ішоў і гаспадарлівым вокам аглядаў сенажаць. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)