прыла́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.
1. Размясціцца дзе-н., каля каго-, чаго-н.
П. на краі лаўкі.
2. Уладкавацца, трапіць на работу, службу і пад. (разм.).
П. на працу.
3. Прыстасавацца, набыць навык рабіць што-н.
П. пісаць левай рукой.
4. Прымазацца, далучыцца да каго-, чаго-н. з карыслівымі мэтамі (разм.).
П. да чужой славы.
|| незак. прыла́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Не́хта ’хтосьці’ (Нас., Грыг., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ), не́хтачка, не́хтачкі (Янк. 3., Яўс.), ст.-бел. нѣхто, нехто (Карскі 2-3, 91). Утворана пры дапамозе адмоўя не- (нѣ) ад хто (гл.), да якога можа далучыцца памяншальна-ласкальны суфікс ‑чка/‑чкі (Карскі 2-3, 54).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прысука́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца і ‑сучуся, ‑сучашся, ‑сучацца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прымацавацца, далучыцца шляхам сукання. Нітка добра прысукалася.
2. перан. Разм. Прывязацца, прычапіцца, прыдрацца. — Прысукаўся аканом з двара, што я капу панскага ячменю ўкраў. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прысусе́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.
Разм. Сесці побач з кім‑н.; размясціцца каля каго‑н., далучыцца да каго‑н. На Міхася ніхто не звярнуў увагі. Ён прысуседзіўся на лаўцы. Асіпенка. Гудок прысуседзіўся да кампаніі маракоў у купэ, размешчаным побач. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увяза́цца, увяжу́ся, увя́жашся, увя́жацца; увяжы́ся; зак.
1. Стаць увязаным, завязаным.
Рэчы добра ўвязаліся.
2. перан. Прыйсці ў адпаведнасць з чым-н.
Планы добра ўвязаліся з мясцовымі ўмовамі.
3. перан. Без дазволу накіравацца ўслед за кім-н., далучыцца да каго-н., хто ідзе, едзе (разм.).
За намі ўвязаўся сабака.
4. перан. Уключыцца, умяшацца ў што-н. (разм.).
У. ў бойку.
|| незак. увя́звацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прысе́брыцца ’прымазацца, прыстаць збоку да чаго-небудзь ці якой-небудзь справы і нешта атрымаць ад гэтага’ (Нас., Янк. 3.), прысе́рбіцца ’тс’, прысябры́цца ’прысуседзіцца’ (Байк. і Некр.), ’паддобрыцца’ (Сл. Брэс.), прысябрава́цца ’падсесці’ (шальч., Сл. ПЗБ). Рус. паўн.-зах. присе́бри́ться, приси́бриться ’далучыцца, прысуседзіцца’; укр. присе́рбитися ’прысуседзіцца, прымазацца, прычапіцца’. Прэфіксальны зваротны дзеяслоў ад ся́бар, ся́бра (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
втяну́ться разг.
1. уцягну́цца; (о жидкости — ещё) усмакта́цца; (присоединиться — ещё) далучы́цца;
2. (привыкнуть, увлечься, пристраститься) уцягну́цца;
втяну́ться в рабо́ту уцягну́цца ў рабо́ту.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прильну́ть сов.
1. (плотно прижаться) прытулі́цца; прыгарну́цца, прыхіну́цца, прыхілі́цца; (приникнуть) прыпа́сці;
2. разг. (прилипнуть, пристать) прылі́пнуць; прыста́ць;
3. перен., разг. (примкнуть) прымкну́ць; далучы́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыста́ць сярод іншых значэнняў ’спыніцца, падыйсці’ (ТСБМ), ’прывязацца, прычапіцца’ (ТСБМ, Гарэц., Касп.), ’далучыцца, прымкнуць’ (ТСБМ, Стан.), ’стаміцца’ (Шат., Касп., Стан.), прыста́ты ’пайсці ў прымы’ (палес., Бел.-укр. ізал.), параўн. у розных значэннях укр. пристати, рус. приста́ть, польск. przystać, чэш. přistáti, славац. pristáť, серб.-харв. prìstati, славен. pristáti, балг. приста́на. Прасл. *pristati, ад pri‑ (гл. пры‑) і *stati (гл. стаць). Гл. яшчэ Дораўскіх, Этимология–1963, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падцягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні́; -я́гнуты; зак.
1. што. Нацягнуць або напяць тужэй.
П. пасак.
2. каго-што. Падцягваючы, наблізіць.
П. бервяно да саней.
3. каго-што. Сканцэнтроўваючы, наблізіць, падвесці куды-н.
П. рэзервы к фронту.
4. перан., каго (што). Зрабіць больш дысцыплінаваным, больш працаздольным (разм.).
П. адстаючых па матэматыцы.
5. каму і без дап. Далучыцца да таго, хто спявае, падпяваючы яму.
|| незак. падця́гваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. падця́гванне, -я, н. і падця́жка, -і, ДМ -жцы, ж. (да 1 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)