абпалі́ць, -палю́, -па́ліш, -па́ліць; -па́лены; зак., што.
1. Прымусіць абгарэць, абвугліцца з усіх бакоў.
Маланка абпаліла ствол елкі.
2. Апрацаваць выраб з гліны і пад. агнём.
А. гаршкі.
|| незак. абпа́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абпа́льванне, -я, н. і абпа́л, -у, м. (да 2 знач.; спец.).
Абпал цэглы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
намя́ць, -мну́, -мне́ш, -мне́; -мнём, -мняце́, -мну́ць; -мні́; зак., чаго.
1. Размінаючы, прыгатаваць пэўную колькасць чаго-н.
Н. гліны.
2. Прымяць, змяць што-н.
Н. саломы.
3. Тое, што і нацерці (у 5 знач.; разм.).
Н. лёну.
◊
Намяць бакі каму (разм.) — пабіць каго-н.
|| незак. наміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Кру́пчык ’цвёрды камячок гліны, які пры апрацоўцы цяжка размінаць’ (Нар. словатв.). Гл. крупы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
слой, -я, мн. слаі́, слаёў, м.
1. Маса якога-н. рэчыва, якая пакрывае паверхню чаго-н., або пласт чаго-н., размешчаны паміж іншымі такімі пластамі.
С. гліны.
С. тлушчу.
2. перан., звычайна мн. Тая або іншая група людзей, насельніцтва, грамадства, аднародная па сацыяльных, культурных і пад. прыметах.
Шырокія слаі інтэлігенцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
глыж, ‑а, м.
Абл. Камяк ссохлай або змёрзлай зямлі, звычайна гліны. Алесь ударыў наском бота па глыжу, які рассыпаўся на пясок. Броўка. Аўсееў заварушыўся ў траншэі, шпурнуў у цемру глыж. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фая́нс, ‑у, м.
1. Штучна прыгатаваная мінеральная маса з асобых гатункаў гліны з дамешкай гіпсу і іншых рэчываў, якая служыць для керамічных вырабаў.
2. зб. Вырабы з такой масы. Выстаўка фаянсу.
[Фр. faience.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пластылі́н, ‑у м.
Незасыхаючая пластычная маса з гліны, воску і тлушчу і іншых рэчываў, якая ўжываецца для лепкі. Алёша тым часам скамячыў у далоні пластылін і зноў апусціў рукі пад стол. Нядзведскі.
[Ад грэч. plastós — вылеплены.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сугле́й ’зямля з дамешкам гліны’ (Ласт., Шымк. Собр.), ’глей’ (Юрч. Вытв.). З су- і глей, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
намясі́ць, ‑мяшу, ‑месіш, ‑месіць; зак., чаго.
Месячы, прыгатаваць нейкую колькасць чаго‑н. Толькі ўпраўляйся наварыць свінням, каровам, авечкам, нарэзаць, намясіць, занесці ўсім, накарміць такую пражору. Мележ. Сам [бацька Віці] злез, намясіў гліны, занёс наверх. Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сама́н, ‑у, м.
Цэгла-сырэц, зробленая з сумесі гліны, гною і сечанай саломы. Асабліва радавала Паўла Арсеньевіча будаўніцтва: дамы калгаснікаў, новыя фермы, школы і клубы, некаторыя — упершыню ў гэтых мясцінах — з саману. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)