Ро́суха ’расахатае дрэва’ (драг., Сіг.), ’памост пад вулей на дрэве’ (драг., ЛА, 1). Да расоха ’дрэва з раздвоеным ствалом (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Снед ‘адтуліна, уваход у вуллі, калодзе’ (ЭШ, рук.), снедзь ‘дошчачка, якой закладваецца ўваход у вулей’ (ТС, Нар. Гом.). Гл. снет.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лаву́шка ’вулей, які ставяць для прываблівання рою’ (Др.-Падб., Сцяшк.; рас., Шатал., Мат. Гом.). Запазычана з рус. ловушка ’пастка’. Да лавіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
несуці́шны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не змаўкае, не спыняе свайго шуму, гулу. І запрашаюць вокны клуба ў несуцішны вулей свой. Гаўрусёў.
2. Які не сціхае; няспынны. Несуцішны дождж. Несуцішны бой. □ Усё глыбей забіраўся паэт у нетры эстэтыкі і.. несуцішных вакол яе спрэчак. Лойка.
3. Такі, якога нельга суцішыць, стрымаць (пра боль).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лёка́ла ’латок, па якім пчолы запаўзаюць у вулей’ (віл., Сл. паўн.-зах.). Грынавецкене (Сл. паўн.-зах., 2, 650) супастаўляе яе з літ. lakelė ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Крыжы́ 1 ’козлы пад ляжачы вулей’ (З нар. сл.). Параўн. крыжак 2 (гл.).
Крыжы́ 2 ’прылада для размотвання маткоў пражы’ (Жд. 3). Гл. крыж 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ты́льнік ‘кароткая дошка, якой закрываюць уваход у вулей з тылу’ (дзятл., Жыв. сл.). Да тыльны, тыл (гл.), сюды ж, відаць, ты́льня ‘прыбудоўка да сяней’ (ЛМТ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плоўт, плоўтэс ’прадаўгаватая дошка, якой закрываюць бакавы ўваход у калодачны вулей’ (воран., Сл. ПЗБ; ЛА, 1). Паводле Грынавяцкене (Сл. ПЗБ, 4, 15), з літ. plautas ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ла́жаны, лажаныя пчолы ’пчолы з выбраным мёдам’ (Нас.), ст.-бел. лажоный (1529 г.), ст.-рус. лаженый (XII ст.) ’вынуты’ (г. зн. ’вулей, у які ўжо лазілі’) (Фасмер, 2, 448). Да лазіць 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мані́са ’меліса’ (карэліц., Нар. словатв.). У выніку кантамінацыі лексем мелі́са і мана́ ’пах’ (параўн. тлумачэнне інфарматара: новы вулей перад тым, як у яго заганяюць рой, націраюць манісаю, бо пчолы вельмі любяць гэты пах).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)