пагарэ́лец, ‑льца, м.
Той, у каго пажар знішчыў дом і маёмасць. З апушчанымі галовамі шукалі пагарэльцы сваё дабро. Гартны. [Макар Кузьміч:] — Парашылі калектывам будаваць дамы ўсім пагарэльцам. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ствараць, тварыць, будаваць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
◎ Паўстро́й ’лес другога гатунку’ (жытк., Мат. Гом.). Да паў- і строй, якое (з’яўляючыся прафесійным словам) паходзіць з рус. строить ’будаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ляпе́ка ’муляр, пячкур’ (Бяльк.), раг. ляпей, шчуч. ляпняк, смарг. ляплёнік ’тс’, ’ганчар’ (Сл. ПЗБ). Да ляпі́ць ’рабіць, будаваць з гліны’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адужэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1. Тое, што і адужа́ць.
2. перан. Палепшыць сваё маёмаснае становішча. [Сцяпан і Волька] пачалі будаваць гэту маленькую хатку, спадзеючыся, што, як адужэюць, паставяць новую, прасторную і светлую. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пабудова ’дзеянне паводле знач. дзеяслова пабудаваць; сістэма думак, разважанняў; тое, што пабудавана’ (ТСБМ), ’любое збудаванне’ (Інстр. 1). Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад пабудаваць < будаваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пастаўля́ць (чэрв.) ’пабудаваць’, шальч. ’направіць, адрамантаваць’ (Сл. ПЗБ). Да паста́віць < прасл. staviti ’будаваць’, параўн. ст.-руск. поставлениѥ, ст.-польск. stawienie, чэш. stavení ’будынак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазлята́цца, ‑аецца; ‑аемся, ‑аецеся, ‑аюцца; зак.
Зляцецца разам — пра ўсіх, многіх. [Вераб’і] пазляталіся на стары клён, што стаяў на беразе Дзвіны. Савіцкі. // перан. Сабрацца. З усяго свету пазляталіся людзі будаваць новы горад. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
будава́цца несов.
1. (строить себе дом) стро́иться;
2. страд. стро́иться; выстра́иваться, сооружа́ться, возводи́ться; воздвига́ться; осно́вываться, организо́вываться, создава́ться; см. будава́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мурава́ць, мурую, муруеш, муруе; незак., што.
Будаваць, складваць з каменю або цэглы, змацоўваючы цэментам, вапнай або глінай. Мураваць сцяну. Мураваць печ. □ У школьны двор, дзе муруюць новы будынак пад майстэрні, заязджае грузавік. Юрэвіч.
[Польск. murować, ад лац. murus — сцяна.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)