недалёкі, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца або адбываецца на нязначнай адлегласці; блізкі.
Н. лес.
Недалёка (прысл.) ад горада было возера.
2. Такі, які адбываўся нядаўна або адбудзецца, надыдзе неўзабаве.
У недалёкім мінулым.
3. перан. Разумова абмежаваны; някемлівы.
Н. чалавек.
|| наз. недалёкасць, -і, ж. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сці́плы, -ая, -ае.
1. Стрыманы ў паводзінах, абыходжанні, просты і прыстойны, пазбаўлены ганарыстасці.
С. чалавек.
С. працаўнік.
2. перан. Абмежаваны, нязначны, невялікі, якога ледзь хапае.
Сціплая зарплата.
Сціплыя вынікі працы.
4. Просты, звычайны, без прэтэнзій на раскошу.
Сціплая мэбля.
Сціпла (прысл.) апранацца.
|| наз. сці́пласць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бестэрміно́вы, ‑ая, ‑ае.
Які не мае тэрміну, не абмежаваны ім. Бестэрміновы пашпарт. □ Зямля, якую займаюць калгасы, замацоўваецца за імі ў бясплатнае і бестэрміновае карыстанне, гэта значыць навечна. Канстытуцыя БССР.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лака́льны ’абмежаваны’, ’мясцовы’, ст.-бел. лиокалный ’мясцовы’ (1772 г.) запазычана са ст.-польск. lokalny, якое з лац. localis (Булыка, Лекс. запазыч., 195).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неразу́мны, ‑ая, ‑ае.
Які не выяўляе дастатковай кемлівасці; разумова абмежаваны, тупы. Неразумны чалавек. // Які супярэчыць разважлівасці, цвярозай думцы; бяссэнсавы. Неразумная ўпартасць. Неразумнае рашэнне. □ Міхась Ланкевіч паспрабаваў спрачацца. Даказваў, што загад неразумны. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
миро́к
1. (узкий круг людей) гурто́к, -тка́ м.;
2. перен. (узкая область чего-л.) абмежава́ны свет; мале́нькі свет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
правінцыя́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Уст. Які знаходзіцца ў правінцыі (у 3 знач.). Пасля Памыйка адкрыўся Рыгору, што ён з’яўляецца карэспандэнтам некалькіх сталічных і правінцыяльных газет. Гартны.
2. Разм. зневаж. Абмежаваны ў сваіх поглядах.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
люне́т, ‑а, М ‑неце, м.
1. Уст. Палявое ўмацаванне, якое складаецца з аднаго-двух валоў і рова ўперадзе.
2. У архітэктуры — арачны праём у скляпенні ці сцяне над дзвярамі ці акном, абмежаваны гарызантальна знізу.
[Фр. lunette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адво́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Нічым не абмежаваны, вольны, што выконваецца паводле ўласнага жадання. Акружнасць адвольнага радыуса.
2. Які праводзіцца самавольна, паводле свайго ўласнага меркавання, капрызу. Адвольнае распараджэнне.
3. Непераканаўчы, бяздоказны, які не выклікаецца неабходнасцю, беспадстаўны. Адвольнае тлумачэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Агаро́д ’гарод’, укр. огород, рус. огород, польск. ogród сад пладовы’ да гарадзіць (гл.), а‑ прэфіксальнае. Арэал распаўсюджання гэтага інавацыйнага ўтварэння досыць абмежаваны. Інавацыя мае семантычны характар (параўн. серб.-харв. оград ’усё, што агароджана’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)