апе́ндыкс, ‑а, м.

1. Адростак сляпой кішкі.

2. Кароткі шланг для запуску і выпуску газу ў ніжняй частцы абалонкі дырыжабля.

[Ад лац. appendix — прыдатак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Кі́піць ’невялікі нараст на языку ў старых курэй’ (Мядзв.). Да кіпець (гл.). Назва па знешняму падабенству рагавой абалонкі. Параўн. кіпяць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́тар, ‑у, м.

Запаленне слізістай абалонкі якога‑н. органа, што суправаджаецца пачырваненнем, набуханнем, ацёкам, выдзяленнем вадкасці. Катар дыхальных шляхоў. Катар страўніка.

[Ад грэч. katárrhoos — сцяканне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эпітэ́лій, -ю, м. (спец.).

Тканка, якая пакрывае паверхню цела, высцілае сценкі поласцей і ўнутраных полых органаў, слізістыя абалонкі чалавека і жывёл, а таксама покрыва з танкасценных клетак, якое высцілае некаторыя ўнутраныя поласці раслін.

|| прым. эпітэлія́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кле́тка², -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Элементарная адзінка будовы жывога арганізма, якая складаецца з ядра, пратаплазмы і абалонкі.

Нервовая к.

|| памянш. кле́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. кле́тачны, -ая, -ае.

Клетачнае ядро.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лу́шчаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад лушчыць.

2. у знач. прым. Ачышчаны ад шалупіння, якой‑н. абалонкі. Лушчаныя гарбузікі. Лушчаныя арэхі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́псула, -ы, мн. -ы, -сул, ж.

1. Абалонка з жэлаціну, крухмалу або іншага рэчыва для вадкіх ці парашкападобных лекаў.

Валідол у капсулах.

2. Назва злучальнай абалонкі ў розных органаў або іх частак (спец.).

3. Частка касмічнага лятальнага апарата.

|| прым. ка́псульны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́лушчыць, ‑шчу, ‑шыш, ‑плыць; зак., што.

Выняць зерне з шкарлупіння, цвёрдай абалонкі; вылузаць. Вавёрка вылушчыла зярняты з яловай шышкі. // Спец. Выдаліць хірургічным спосабам. Вылушчыць пухліну. Вылушчыць хворую костку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скарыфіка́тар, ‑а, м.

Спец.

1. Машына для парушэння цэласці абалонкі насення з мэтай паскарэння яго прарастання.

2. Сельскагаспадарчая прылада для скарыфікацыі глебы.

3. Прылада для правядзення насечак на скуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шатрава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад шатраваць.

2. у знач. прым. Падвергнуты шатраванню, ачышчаны ад абалонкі, ад шалупіння. Шатраваная пшаніца. // Прыгатаваны з зерня, падвергнутага шатраванню. Шатраваная мука.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)