крыўдава́ць, ‑дую, ‑дуеш, ‑дуе; незак.
Мець крыўду на каго‑н.; крыўдзіцца. — Ты пытаешся пра дзяцей і напэўна крыўдуеш, чаму я не разбуджу іх... Васілевіч. Байцы трошкі крыўдавалі на .. залішнюю строгасць [Карпенкі]. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неадпаве́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не адпавядае чаму‑н., не падыходзіць для чаго‑н. Неадпаведнае слова. Жыць у неадпаведных умовах.
2. Які пазбаўлены адпаведнасці, прапарцыянальнасці; несуразмерны. Выконваць працу, неадпаведную сваім сілам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неціка́ва,
1. Прысл. да нецікавы.
2. у знач. безас. вык. Не з’яўляецца цікавым. — А я на тваім месцы не застаўся б тут, — заўважыў Лабановіч. [Садовіч:] — Чаму? — Ды так. — мне тут нецікава. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падхарашы́ць, ‑харашу, ‑харошыш, ‑харошыць; зак., каго-што.
Разм. Надаць каму‑, чаму‑н. больш прыгожы выгляд. Прыйшло ў гэты свет невядома адкуль нешта чароўнае, вясёлае і змяніла, перайначыла яго, падхарашыла людзей. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утрыма́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што і чаго. Трымаючы, не даць упасці каму-, чаму-н.
Не ўтрымаў вясло ў руках.
2. што. Захаваць, зберагчы.
У. свае пазіцыі.
У. у памяці.
3. што. Пакінуць, не аддаць частку чаго-н. пры выплаце (афіц.).
У. дваццаць рублёў з зарплаты.
4. каго (што). Затрымаўшы, спыніць ці прымусіць застацца.
У такое надвор’е дзяцей у хаце не ўтрымаеш.
У. каня.
5. каго (што) ад чаго. Не даць зрабіць што-н.
У. ад неабдуманага ўчынку.
6. што і чаго. Не даць праявіцца чаму-н.
Слёз было не ў.
|| незак. утры́мліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. утры́мліванне, -я, н. (да 1, 2, 4 і 6 знач.) і утрыма́нне, -я, н. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нале́жаць, -жу, -жыш, -жыць; незак.
1. каму. Быць, з’яўляцца ўласнасцю каго-, чаго-н., знаходзіцца ў распараджэнні каго-н.
Нетры зямлі належаць дзяржаве.
Будучае належыць моладзі.
2. да каго-чаго. Адносіцца да якой-н. групы, уваходзіць у склад чаго-н.
Н. да механізатараў.
3. каму-чаму. Быць уласцівым каму-, чаму-н.; заключацца ў кім-, чым-н.
Важная роля належыць культуры.
4. безас., каму. Падлягаць выплаце, выдачы за што-н.
Належыць заплаціць за нумар у гасцініцы.
5. безас., каму і без дап. Быць устаноўленым, вызначаным.
Паставым належыць мець пісталеты.
6. безас., з інф., каму. Быць неабходным.
Перш за ўсё належала сабраць насенне.
Дэпутату належала яшчэ раз сустрэцца з выбаршчыкамі.
◊
Як (і) належыць (разм.) — як патрэбна, як мае быць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уха́живать несов.
1. (присматривать за кем, чем) дагляда́ць (каго, што);
уха́живать за больны́ми дагляда́ць хво́рых;
2. (угождая) дагаджа́ць (каму, чаму);
3. (услуживая за столом и т. п.) слугава́ць (каму, чаму); (угощать) частава́ць (каго);
4. (с любовными намерениями) заляца́цца (да каго);
уха́живать за же́нщиной заляца́цца да жанчы́ны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заразі́ць, -ражу́, -разі́ш, -разі́ць; -разі́м, -разіце́, -разя́ць; -ра́жаны; зак., чым.
1. каго-што. Перадаць заразу каму-, чаму-н.
З. каго-н. грыпам.
2. перан., каго (што). Захапіць чым-н., прымусіць іншых пераймаць што-н.
З. любоўю да музыкі.
З. прыкладам.
|| незак. заража́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. заражэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прада́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзім, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., каго-што.
1. Аддаць каму-н. за плату (пра гандлёвую здзелку).
П. хату.
2. перан. Выдаць каго-н., здрадзіць каму-, чаму-н.
П. сябра.
|| незак. прадава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.
|| наз. про́даж, -у, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; зак., каго-што.
1. Накіраваць каго-, што-н. у якім-н. напрамку.
С. каня ў лес.
С. позірк у акно.
2. перан. Даць пэўны кірунак каму-, чаму-н., схіліць да чаго-н.
С. народ на рэферэндум.
С. думкі ў пэўным напрамку.
|| незак. скіро́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)