ро́давы¹, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да роду¹ (у 1 і 2 знач.), радавы.
Р. лад.
2. Які належыць роду¹ (у 2 знач.), перадаецца з пакалення ў пакаленне.
Р. побыт.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сейсмі́чны, -ая, -ае.
Які мае адносіны да ваганняў зямной паверхні, да землетрасенняў.
Сейсмічныя хвалі.
Сейсмічныя з’явы.
Сейсмічная станцыя.
Сейсмічная разведка (вывучэнне будовы зямной кары шляхам назірання за штучна ўзбуджальнымі пругкімі хвалямі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закона... (а таксама закана...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая ўказвае на адносіны да закона, законаў і пішацца, калі націск у другой частцы падае не на першы склад, напр.: законапарадак, законапраект.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
радні́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., ро́дніць; незак., каго-што з кім-чым.
1. Ствараць адносіны роднасці паміж кім-н.
2. Рабіць падобным, збліжаць.
Гэтыя два зборнікі вершаў родняць паэтаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
судна...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да суднаў¹, плывучых сродкаў, напр.: суднаабарачэнне, суднаадпраўшчык, суднабудаўнік, суднабудаўнічы, суднавадзіцель, судназборачны, судназборшчык, суднамеханік, суднапад’ёмны, суднапрамысловы, суднапрапускнік, суднапрапускны, суднарадыст, суднарамонт, суднарамонтны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укладны́, -а́я, -о́е.
1. Здольны ўкладвацца, зроблены для ўкладкі (у 1 знач.).
Стол з укладнымі дошкамі.
У. ліст.
2. Які мае адносіны да ўкладання грошай, укладу² (у 1 знач.).
Укладныя аперацыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Паме́р ’велічыня чаго-н. у адным або некалькіх вымярэннях; ступень, развіцця, велічыня, маштаб якой-н. з’явы, здарэння і г. д.’ (ТСБМ), ’плата натурай за памол’ (ТС, Мат. Гом.), паме́ра ’вымярэнне зямлі’ (Нас., Гарэц.). Укр. помі́р ’вымярэнне зямлі’, польск. pomiar ’вымярэнне, абмер, прамер’, чэш. poměr ’адносіны’, славац. pomer ’адносіны; сувязь’, серб.-харв. pómer ’зрушэнне, ссоўванне’. Аддзеяслоўны дэрыват ад памерыць < мерыць (гл.). З прычыны розніцы ў семантыцы, відаць, самастойныя ўтварэнні ў розных славянскіх мовах.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жывасо́л ’сок з салёнага мяса, сала’ (Шат.). Складанае слова паводле той самай мадэлі, што разнасол, дзе жывы‑ ў знач. ’што мае адносіны да жывёл’ (жывая прырода, жывы куток).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ра́йства, ра́йство ’шчасце, прыемнасць, вельмі добрыя адносіны з кім-небудзь’, ’рай’, ’райскае жыццё; збавенне’ (віл., Сл. ПЗБ; ТС). Адсубстантыўнае ўтварэнне са значэннем стану: рай‑ + ‑ства. Гл. рай 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расша́ркацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак.
1. Раскланяцца, шаркаючы нагой.
Пачціва расшаркаўся.
2. перан. Выказаць залішне ліслівыя адносіны да каго-н.
Р. перад начальствам.
|| незак. расша́рквацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. расша́ркванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)