шчупачы́на, ‑ы, м.

Разм. Вялікі шчупак. — Нічога сабе нагуляўся шчупачына за лета — павінен быць тлусты. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адле́жаць сов. отлежа́ть;

а. сабе́ руку́ — отлежа́ть себе́ ру́ку;

ме́сца (вугла́) не ~жыць — ме́ста (угла́) не отлежи́т;

бакі́ а. — бока́ отлежа́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мэ́та ж. цель;

ста́віць сабе́ за мэ́ту — задава́ться це́лью;

мець на мэ́це — име́ть в виду́;

з мэ́тай — с це́лью; в це́лях

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пераадо́лець, -ею, -ееш, -ее; -ены; зак.

1. каго-што. Дабіцца перамогі ў барацьбе, перасіліць.

П. ворага.

2. што. Справіцца з чым-н., перамагчы ў сабе што-н.

П. перавал.

П. страх (перан.).

|| незак. пераадо́льваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

|| наз. пераадо́ленне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рашы́цца, рашу́ся, рэ́шышся, рэ́шыцца; зак.

1. на што і з інф. Знайшоўшы ў сабе сілы, смеласць, адважыцца на што-н.

Р. на далёкую паездку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Атрымаць тое ці іншае рашэнне.

Ураўненне не рашылася.

3. Страціць што-н. (разм.).

Мы ўсяго рашыліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закліна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго (што). Настойліва прасіць, маліць аб чым-н.

З. памяццю бацькоў.

2. каго-што. У прымхлівых людзей: падпарадкоўваць сабе сілай магічных слоў, малітваў.

З. змей.

З. скарб.

|| наз. закліна́нне, -я, н. (да 2 знач.).

|| прым. закліна́льны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адмо́віць, -мо́ўлю, -мо́віш, -мо́віць; -мо́ўлены; зак.

1. Не задаволіць чыёй-н. просьбы, патрабавання.

А. у просьбе.

2. Абмежаваць у чым-н., пазбавіць чаго-н.

А. сабе ў чым-н.

3. Не даць згоды на шлюб.

Дзяўчына адмовіла сватам.

|| незак. адмаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. адмо́ва, -ы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

таі́ць, таю́, то́іш, то́іць; то́ены; незак., што.

1. Трымаць у тайне, утойваць ад іншых што-н.

Т. сваё мінулае.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Мець, заключаць у сабе што-н. знешне непрыкметнае, яшчэ не выяўленае.

Зямля тоіць у сваіх нетрах яшчэ многа невядомага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Падсо́біць ’памагчы’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Касп., Бяльк.). Рус. падсоби́ть, укр. підсоби́ти. Усходнеславянскае, ад дав. скл. зваротнага займ. сабе. У іншых славян аналагічныя дзеясловы без прыстаўкі або з інш. прыстаўкамі: польск. (o)sobić ’прысвойваць’, чэш. sobiti, osobiti, дыял. dosobit se і г. д. (гл. Брукнер, 505; Махэк, 535).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Салёны ’які ўтрымлівае ў сабе соль, насычаны соллю’, ’прыпраўлены соллю, занадта пасолены’, ’прыгатаваны ў запас з соллю, у салёным растворы’ (ТСБМ, ТС, Сцяшк. МГ). Рус. солёный ’тс’. Руск.-бел. інавацыя ад соль; параўн. салоны, або першапачатковы залежны дзеепрыметнік мін. ч. ад саліць, які потым стаў прыметнікам.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)