вы́пат, ‑у, М ‑наце, м.
Вадкасць, якая прасочваецца на паверхню праз сценкі крывяносных сасудаў пры запаленні серозных абалонак і збіраецца ў якой‑н. унутранай воласці цела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
астэ́нік, ‑а, м.
1. Чалавек, будове цела якога характэрны высокі рост, хударлявасць, доўгая шыя, выцягнуты чэрап, вузкі, рэзка акрэслены твар.
2. Чалавек, які пакутуе ад астэніі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імабілізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
Стварыць (ствараць) нерухомасць (спакой) пашкоджанай ці хворай частцы цела, каб пазбегнуць паўторнага пашкоджання або з лячэбнай мэтай.
[Ад лац. immobilis — нерухомы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
інтру́зія, ‑і, ж.
Спец.
1. Працэс нагнятання магмы ў тоўшчу зямной кары. Працэс інтрузіі.
2. Геалагічнае цела, якое ўтварылася ў зямной кары ў выніку застывання магмы.
[Ад лац. intrusus — упхнуты.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ляската́ць, ‑качу, ‑кочаш, ‑коча; незак.
Утвараць дробны перарывісты стук. Ззаду грымелі, разрываючыся, снарады і густа, з пераборамі, ляскаталі кулямёты. Галавач. Зубы .. [чалавека] ляскаталі, усё цела калацілася. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наце́льнік, ‑а, м.
Матроская паласатая трыкатажная рубашка, якая надзяваецца на цела. Юрка Федарынчык, зняўшы пінжак і застаўшыся ў адным матроскім нацельніку, нервова перабіраў рычажкі радыёстанцыі. Шыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэмперату́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Мець павышаную, высокую тэмпературу цела. Нейкая недабрата пачулася яшчэ з вясны: Марына часам злёгку тэмпературыла, слабела, яе адольвала стома. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нацяле́скацца ’пад’есці’ (Сцяц.). Няясна; магчыма, да гукапераймальнага *цялёсь!, параўн. цялёпі цялём/, што перадаюць гукі і дзеянні, якія перыядычна паўтараюцца. Не выключана, што суадносіцца з целяси, цела (гл.), параўн. целесовиты ’поўны, у целе’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Траекто́рыя ’лінія палёту ў прасторы кулі, снарада ці іншага цела’ (ТСБМ) — праз польскую ці рускую мовы з с.-вяк.-лац. traiectorius ’які перакідваецца, перамяшчаецца’ (SWO, 1980, 768; Голуб-Ліер, 486; ЕСУМ, 5, 615).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мя́гнуць 1 ’аслабець, зваліцца’ (КЭС, лаг.; Нас.), ’хацець піць’ (Юрч.), ’(аб вуснах) трэскацца ў час спёкі’ (Др.-Падб.). Да смага, смагнуць (гл.).
◎ Мя́гнуць 2 ’моцна ўдарыць па мятай частцы цела’ (Шат.). Да шмякнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)