наці́нне, ‑я, н., зб.
Разм. Сцёблы агародных раслін; цяўнік. Аўсы і ячмені таксама зваліліся на зямлю, а націнне бульбы завяла, пахілілася ў барозны. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
некта́р, ‑у, м.
1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — напітак багоў, які даваў ім бяссмерце і вечную маладосць.
2. Цукрысты сок, які выдзяляецца нектарнікамі вышэйшых раслін.
[Грэч. néktar.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раслінаво́дства, ‑а, н.
1. Вырошчванне культурных сельскагаспадарчых раслін як галіна сельскай гаспадаркі. Прадукцыя раслінаводства.
2. Навука аб культурных раслінах і іх вырошчванні. Інстытут раслінаводства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сапрапе́ль, ‑ю, м.
Спец. Глей, які ўтвараецца на дне стаячых вадаёмаў з перагнілых рэштак жывёлін і раслін (выкарыстоўваецца для гразелячэння, як угнаенне і пад.).
[Ад грэч. sapros — гнілы і pelos — гразь, глей.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фармацэўты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да фармацэўтыкі, фармацэўта. Для фармацэўтычных прадпрыемстваў нарыхтавана амаль сто тон каштоўных відаў лекавых раслін. «Звязда». // Лекавы. Фармацэўтычныя вырабы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэзальпі́ніевыя, ‑ых.
Сямейства двухдольных трапічных раслін (дрэў, кустоў) з чаргаваным перыстым лісцем і двухбаковымі прамяністымі кветкамі, да якога адносяцца ражковае дрэва, тамарынд і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Курава́й ’род травяністых раслін сямейства матыльковых’ (ТСБМ), ’астрагал салодкалісты, Astragalus glycyphyllus L.’ (Кіс.). У адпаведнасці да фармальнага крытэрыю ўтварэнне на ‑ай, якое выкарыстоўваецца для назваў раслін тыпу малачай (ад малако) (Сцяцко, Афікс. наз., 145). Тады да курава. Семантычна незразумела. Параўн., аднак, сінанімічную назву астрагала — віхрава трава (Кіс., 21).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мяцёлка ’мятла’, ’суквецце некаторых раслін’, ’мятліца’ (ТСБМ), ’доўгія валасы на канцы хваста ў каровы’ (шчуч., Сл. ПЗБ), мяцёлачкі ’адросткі пер’я ў птушкі ў час лінькі’ (гродз., Сцяшк. Сл.). Укр. мете́лочки ’смеццевы клапоўнік, венічкі, Lepidium ruderale L.’, міте́лка ’венік’, рус. метёлка ’тс’, ’суквецце раслін’. Усх.-слав. Да мятла́ 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пліску́нка (плыску́нка) ’асака’ (Сл. Брэс.). Відаць, звязана з наступным словам з-за знешняга падабенства раслін.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сакольнік ’расліна ястрабок зонцічны, Hieracium umbellatum L.’ (Кіс.). Рус. соко́лья трава ’тс’, сокольніка ’Hieracium pilosella L.’, серб.-харв. соколова трава ’Hieracium cymosum L.’, польск. jastrzębiec, чэш. jestřábník ’Hieracium’. Да сокал (гл.). Антычная назва для Hieracium і блізкіх раслін ўтворана ад грэч. ίεφαζ ’ястраб’, таму што існавала павер’е, што ястрабы і сокалы для вастрыні зроку ужываюць сок гэтых раслін; гл. Махэк, Jména rostl., 232. Аднак, назва можа тлумачыцца тым, што вялікая колькасць гэтых раслін расце на значнай вышыні, дае водзяцца ястрабы і сокалы (Сіманавіч, 232).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)