каме́та, ‑ы, ДМ ‑меце, ж.

Нябеснае цела, якое мае выгляд абкружанага туманнай абалонкай яркага светлага ядра з вузкай паласой святла ў форме хваста.

[Ад грэч. komētēs (astēr) — літаральна «хвастатая (зорка)».]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непрапарцыяна́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае правільных прапорцый. Непрапарцыянальны склад цела.

2. Які не адпавядае чаму‑н. (у якасных адносінах). Непрапарцыянальнае развіццё эканомікі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

траекто́рыя, ‑і, ж.

Спец. Лінія, якую апісвае ў прасторы ў працэсе руху цела або пункт. Траекторыя электрона. // Лінія палёту снарада або кулі. Траекторыя ракеты.

[Ад лац. trajectus — перамяшчэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

храматафо́р, ‑а, м.

Спец.

1. У жывёл — пігментныя клеткі ў скурным покрыве, якія абумоўліваюць здольнасць жывёл зменьваць колер.

2. Бялковае цела пратаплазмы клетак водарасцей.

[Ад грэч. chrōma — колер, фарба і phorós — носьбіт.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

завярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.

1. Змяніць напрамак свайго руху або становішча свайго цела.

Вецер завярнуўся з другога боку.

Дарога завярнулася ўлева.

Сказаўшы гэтыя словы, ён завярнуўся.

2. Прыбыўшы ў якое-н. месца, хутка пакінуць яго (разм.).

З. і паехаць назад.

|| незак. заваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касме́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Вучэнне аб сродках і метадах паляпшэння знешняга выгляду чалавека.

2. Сродкі і спосабы догляду скуры твару, цела і інш., якія выкарыстоўваюцца для падтрымання іх здаровага стану і прыгожага выгляду.

Дэкаратыўная к.

Натуральная к.

Магазін касметыкі.

|| прым. касметы́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крышта́ль, -я́ і -ю́, м.

1. -я́, мн. -і́, -ёў. Цвёрдае цела, якое мае натуральную форму шматгранніка.

Крышталі кварцу.

2. -ю́. Від шкла.

Ваза з крышталю.

|| памянш. крышта́лік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.)

|| прым. крышталі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.) і крышта́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адсо́хнуць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -со́хне; -со́х, -хла; зак.

1. Пра часткі раслін: засохшы, адпасці.

Галінка адсохла.

2. Пра частку цела: страціць здольнасць рухацца, дзейнічаць з прычыны хваробы (разм.).

Рука адсохла.

◊

Каб табе язык адсох — праклён таму, хто нядобра сказаў.

|| незак. адсыха́ць, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

свішч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Загана ў чым-н. у выглядзе адтуліны, сітавіны.

С. у арэхах.

2. Скрытая пустата, ракавіна ў металічным ліцці (спец.).

3. Ненармальны канал, які ўтвараецца ў тканках арганізма з выхадам на паверхню цела; фістула.

С. на губе.

|| прым. сві́шчавы, -ая, -ое.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шэ́рхнуць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -не; шэрх, -хла; незак.

1. Станавіцца цвёрдым, падсыхаць (пра глебу і пад.).

Шэрхне зямля пасля дажджу.

2. Нямець, дзервянець (пра цела і яго часткі).

Шэрхне скура.

|| зак. сшэ́рхнуць, -не; сшэрх, -хла і зашэ́рхнуць, -не; -шэ́рх, -хла (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)